Ελίζα Μαρέλλι: Το φαινόμενο «Ρεζεντά»
Γράφει ο Ντένης Τζαννάτος
Η κορυφαία ερμηνεύτρια του ελαφρού τραγουδιού Ελίζα Μαρέλλι γεννήθηκε στην καρδιά της Αθήνας, στην Πλάκα, σε ένα μεσοαστικό περιβάλλον, γεμάτο τρυφερότητα.
Το ταλέντο της μικρής Ελίζας είχε εντοπιστεί από τον μεγάλο συνθέτη Γιάννη Βέλλα.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 ένα τυχαίο περιστατικό έφερε τη δωδεκάχρονη Ελίζα, μαθήτρια τότε του Ελληνικού Ωδείου, να πάρει τη θέση ενός από τα τριάντα παιδιά που θα τραγουδούσαν σε μία εκδήλωση του ωδείου για το κλασικό τραγούδι, στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός»!
Η «Φλαμουριά» του Φραντς Σούμπερτ ακούστηκε από τα παιδικά της χείλη και ξαφνικά το κοινό ξέσπασε σε ενθουσιώδη χειροκροτήματα, ενώ η δασκάλα της, Δανάη Στρατηγοπούλου, σηκώθηκε όρθια, πλημμυρισμένη από αισθήματα συγκίνησης και υπερηφάνειας για τη μαθήτριά της.
Προικισμένη με ένα θείο χάρισμα, μια υπέροχη φωνή που της έδωσε ένα ξεχωριστό προβάδισμα, για να την προτιμήσουν όλοι οι μεγάλοι συνθέτες της εποχής και να δημιουργήσουν μαζί της διαχρονικά αξεπέραστες και αξέχαστες επιτυχίες.
Ο διευθυντής της Columbia, Νίκανδρος Μηλιόπουλος, πρότεινε στους γονείς της Ελίζας να ηχογραφήσει ένα τραγούδι. Εκείνοι αρνήθηκαν και τότε επενέβη η Δανάη, η οποία ανέλαβε να της κάνει μαθήματα δωρεάν!
Στο πλευρό της πάντα στέκονταν ο Κώστας Γιαννίδης και η Δανάη, που εκείνη την εποχή ήταν σύμβουλοι στην Columbia. Η πόρτα για τη δισκογραφία είχε ήδη ανοίξει διάπλατα!
Όπως πολύ σοφά είχε πει κάποτε η Δανάη: «Η Ελίζα θεωρήθηκε πρωταγωνίστρια των δίσκων. Είναι ένα φαινόμενο που έσπασε την παράδοση: Να φας κάποια χρόνια έως να αναγνωριστείς σαν κορυφή. Όχι! Η Ελίζα έγινε είδωλο από την αρχή της καριέρας της. Με την τέχνη της και με το θαυμαστό ρεπερτόριό της. Η Ελίζα είχε την τύχη να ξαναθυμίσει με αριστοτεχνικό τρόπο τραγούδια που είχαν τραγουδηθεί προ τριάντα και πλέον ετών και να γίνουν επιτυχίες ξανά χάρη σ' αυτήν».
Η ίδια η κα Μαρέλλι θυμάται: «Συνεργάστηκα με όλους τους καταξιωμένους στιχουργούς και συνθέτες όπως Γιαννίδης, Φατσέας, Σουγιούλ, Σακελλάριος, Πυθαγόρας, Βέλλας, Χατζηαποστόλου, Ιακωβίδης, Σπάρτακος, Πλέσσας, Μουζάκης κ.ά. Ο Εδουάρδο Μπιάνκο, ο Βύρων Κολάσης, ο Γιάννης Κανελλίδης με συνόδευαν με την ορχήστρα τους. Ακόμη και ο Μίκης Θεοδωράκης εκδήλωσε την επιθυμία να ερμηνεύσω δικά του τραγούδια, όταν με άκουσε στη διάρκεια ηχογράφησης στα στούντιο της Κολούμπια, αλλά οι άνθρωποι της εταιρίας με θεωρούσαν ιδανική ερμηνεύτρια του ελαφρού τραγουδιού. Την πρώτη φορά που εμφανίστηκα στο κοινό, οι θαυμαστές μου έδειξαν έκπληξη, περιέργεια, ενθουσιασμό, αγάπη και θαυμασμό. Ο κόσμος αναγνώριζε τη φωνή μου αλλά όχι τη μορφή μου, αφού οι δημόσιες εμφανίσεις μου ήταν περιορισμένες. Με αποκαλούσαν φωνή χωρίς πρόσωπο».
Κάποια στιγμή όταν ερμήνευσε το τραγούδι "Ρεζεντά", η επιτυχία που γνώρισε ήταν τόσο μεγάλη, που ο κόσμος την ταύτισε με το τραγούδι και την αποκαλούσε "Ρεζεντά"!!! Το κοινό λάτρευε ό,τι τραγουδούσε η "Ρεζεντά" του, έστω κι αν είχαν υπάρξει πρώτες εκτελέσεις κατά το παρελθόν από άλλους τραγουδιστές.
Η εκτέλεση με τη βελούδινη φωνή της Ελίζας Μαρέλλι θα εκτοξευόταν στην κορυφή της προτίμησης του κοινού.
Μία ακόμη συγκινητική στιγμή που θυμάται ήταν σε μια χριστουγεννιάτικη γιορτή στο Ραδιόφωνο στην ΕΡΤ, όπου συμμετείχε. Γεμάτη άγχος αναρωτιόταν αν έκανε καλή εντύπωση.
Τότε την πλησίασε ένας ενθουσιασμένος κύριος. Την αγκάλιασε και της είπε: "Μπράβο, παιδί μου! Η άνοιξη δεν ήρθε μόνη, έφερε και τ' αηδόνι!". Αυτός ο κύριος, λοιπόν, ήταν ο κορυφαίος λογοτέχνης Στρατής Μυριβήλης, διευθυντής της ΕΡΤ τότε.
Το 1960 ήταν μια χρονιά ορόσημο στην προσωπική της ζωή.
Τότε γνώρισε τον μέλλοντα σύζυγό της που έμελλε να αλλάξει τη ζωή της. Την είχαν καλέσει στις Κρήνες Κορινθίας να τραγουδήσει σε μια βραδιά που είχε σκοπό την ενίσχυση της ανέγερσης της εκκλησίας Εισόδια της Θεοτόκου. Εκεί γνώρισε τον ιατρό Αθανάσιο Παπαϊωάννου, έναν εκλεκτό επιστήμονα, που σαγηνεύτηκε από τη φωνή και την ομορφιά της Ελίζας.
Η αμοιβαία συμπάθεια οδήγησε τους δύο νέους στα σκαλιά της εκκλησίας, όπου ξεκίνησαν τον κοινό τους βίο για τη δημιουργία μιας όμορφης και αγαπημένης οικογένειας. Η απόκτηση των τριών παιδιών της την έφερε αντιμέτωπη με ένα δίλημμα και στην ανάγκη λήψης μιας σημαντικής απόφασης. Τραγούδι ή αφοσίωση στην ανατροφή των παιδιών;
Ο έγγαμος βίος και τα παιδιά της πρόσφεραν άλλες χαρές. Έτσι αποφάσισε να αποτραβηχτεί από αυτό που είχε λατρέψει από τα σπάργανα και να δώσει προτεραιότητα στο μεγάλωμα των παιδιών της.
Όπως δηλώνει: «Έβαλα σε δεύτερη μοίρα το τραγούδι για την οικογένειά μου. Διάλεξα τον δύσκολο δρόμο, τον μοναχικό μέσα στη Bαβέλ της παγκοσμιοποίησης και στον χώρο της μουσικής».
Το τραγούδι, όμως, δεν είχε φύγει από τη ζωή της Ελίζας Μαρέλλι. Η αγάπη του κόσμου εξακολούθησε να διατηρείται άσβεστη ακούγοντας τη φωνή της από τους δίσκους και τις ραδιοφωνικές εκπομπές. Υπήρξαν λοιπόν κάποια χρονικά διαστήματα απουσίας από το προσκήνιο, τα οποία δεν στάθηκαν ικανά να αδυνατίσουν την εικόνα ή τη φωνή της Ελίζας Μαρέλλι από τη συνείδηση του κοινού.
Σιγά σιγά, βέβαια και καθώς τα παιδιά της μεγάλωσαν, άρχισε και πάλι να εμφανίζεται, αφού και η φωνή της δεν είχε φθαρεί: Σε διάφορες εκδηλώσεις, κάποιες τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, ξαναβγήκαν μερικοί δίσκοι της -για να διαπιστώσει ότι δεν είχε ξεχαστεί. Η φωνή της παραμένει ακόμα και σήμερα χαρακτηριστική και με το άκουσμά της γεννά ρίγη συγκίνησης.
Τα τραγούδια της όπως "Ήρθες αργά", "Ας ερχόσουν για λίγο", "Τι μου 'χεις κάνει", "Μονοπάτι", 'Έρωτα εσύ μοιραίε μου" κ.ά. παραμένουν αξέχαστα και ανεπανάληπτα.
Την είπανε τραγουδίστρια της Νοσταλγίας. Και είναι! Ιέρεια του καλού ελαφρού τραγουδιού. Η οικογένεια υπεράνω όλων! "Οι επιλογές μου μπορεί να φαίνονταν περίεργες σε κάποιους, αλλά δεν έχω μετανιώσει για τίποτα. Δεν έγινα μία εμπορευματοποιημένη και επαγγελματίας τραγουδίστρια".
Παρόλο που μεσουράνησε τη δεκαετία του '50 και του '60, στεκόμενη δίπλα σε θρύλους όπως η Σοφία Βέμπο και η Δανάη Στρατηγοπούλου και άγγιξε με την βελούδινη χροιά της φωνής της γενιές, παραμένει ταπεινή και καταδεκτική.
«Ποτέ δεν είχα αυλές που θα με κολάκευαν ανούσια και θα μου φούσκωναν τα μυαλά, απομονώνοντάς με από την πραγματικότητα. Η δική μου δύναμη, αν θέλετε, ήταν πάντα το κοινό που με άκουγε στο ραδιόφωνο, αναγνώριζε την αξία και αγόραζε τους δίσκους μου. Αυτό το κοινό συντηρούσε τη δημοφιλία μου ακόμα και όταν είχα αποχωρήσει από το προσκήνιο. Δεν χαρίστηκα ούτε μου χαρίστηκε κανείς. Δεν έχω ζήσει τη ζωή της σκηνής με τα θεατρινίστικά της τερτίπια, όπως ακριβώς το έλεγε και η κορυφαία καλλιτέχνιδα που έχει βγάλει ο τόπος μας, η Δανάη. Το τραγούδι ήταν πάντα για μένα πάθος, δημιουργία και πειθαρχία».
Αρκετοί την έχουν χαρακτηρίσει Ιεραπόστολο του τραγουδιού. Ίσως ακούγεται κάπως περίεργος και υπερβολικός ένας τέτοιος χαρακτηρισμός, αλλά δεν παύει να αποδίδει ανάγλυφα την πραγματικότητα που αφορά την εν γένει προσφορά της Ελίζας Μαρέλλι στο τραγούδι και όχι μόνο ως προς την καλλιτεχνική του διάσταση. Ποτέ της δεν κυνήγησε το υλικό κέρδος και την αυτοπροβολή της.
Ο Σύλλογος Φίλων του Ελαφρού Τραγουδιού
Πρωτοστάτησε στη δημιουργία του συλλόγου "Φίλοι του Ελαφρού Τραγουδιού" θέλοντας να δώσει σάρκα και οστά σε μια ιδέα της Δανάης.
Το 2004 κατάφερε να συγκεντρώσει στο πλάι της μια ομάδα εκλεκτών ανθρώπων του πνεύματος και του πολιτισμού και να ιδρύσουν τον Σύλλογο. Η ίδρυση πραγματοποιήθηκε στον φιλόξενο χώρο του "Παρνασσού".
Τα ιδρυτικά μέλη ήταν οι: Ελίζα Μαρέλλι, Παύλος Ναθαναήλ και άλλοι εκλεκτοί και καταξιωμένοι στον τομέα τους άνθρωποι. Ο Σύλλογος δεν διαθέτει πόρους για να αντεπεξέρχεται στα έξοδα, τα δυσβάστακτα πολλές φορές. Για να διατηρείται άσβεστη η ιδέα του Ελαφρού τραγουδιού, υπάρχουν τα έσοδα από τις πωλήσεις του ετήσιου ημερολογίου και ό,τι συγκεντρώνεται από τις διάφορες εκδηλώσεις που διοργανώνονται. Οι περισσότεροι προσφέρουν τις υπηρεσίες τους αφιλοκερδώς, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις βάζουν βαθιά το χέρι και στις τσέπες τους.
Αφοσιώθηκε ψυχή και σώματι σε αυτόν τον ωραίο αγώνα η κυρία Ελίζα Μαρέλλι, αποφεύγοντας σταθερά τις εμφανίσεις σε κέντρα, αρκούμενη σε συναυλίες για κοινωνικούς και φιλανθρωπικούς σκοπούς και στη δισκογραφία.
Δίνει τον δικό της αγώνα για να διατηρηθεί ζωντανό αυτό το όμορφο είδος και συστήνοντάς το στους νεότερους, μέσα από το έργο του Συλλόγου και το τραγούδι.
«Η συμβολή αυτού του είδους στην ελληνική μουσική ήταν καθοριστική... Δεν είναι τυχαίο ότι σύγχρονοι καλλιτέχνες όλο και πιο συχνά προσθέτουν τραγούδια εκείνης της εποχής στο ρεπερτόριό τους, αφού διαπιστώνουν τη διαχρονική τους αξία και την απήχηση που έχουν στο κοινό.
Το ελαφρό τραγούδι είναι οι ρίζες και το στέρεο έδαφος στο οποίο πατάει με ασφάλεια και προχωράει με σταθερά βήματα το ελληνικό τραγούδι προς το μέλλον».
Όποιος επιθυμεί να πληροφορηθεί περισσότερες λεπτομέρειες για τον Σύλλογο ή να αποκτήσει κάποια από τα ετήσια ημερολόγια με τα εξαιρετικά αφιερώματα στους συντελεστές του Ελαφρού τραγουδιού, μπορεί να απευθυνθεί στο τηλέφωνο 210-6527910.
Για την κυρία Μαρέλλι έχουν μιλήσει και έχουν γράψει εγκωμιαστικά κείμενα πολλοί.
Ο γνωστός σατιρικός καλλιτέχνης Γιάννης Μπουρνέλης είχε γράψει κάποτε ανάμεσα σε άλλα:
"Η αγαπημένη ερμηνεύτρια Ελίζα Μαρέλλι υπηρέτησε τον καλλιτεχνικό χώρο με τους δικούς της όρους και τις δικές της αξίες. Με τη σεμνότητα και την ταπεινοφροσύνη που τη διακρίνει, αλλά και τη φλόγα της αγάπης για το ελαφρό ελληνικό τραγούδι. Με τον πρώτο της δίσκο αμέσως ξεχώρισε για τη ζεστή και τρυφερή φωνή της, δίνοντας μια απροσδόκητη πνοή στο ελαφρό τραγούδι, που είχε αρχίσει να χάνει τη λάμψη του λόγω της αποχώρησης της προηγούμενης γενιάς των τραγουδιστών του.
Είναι ίσως η μοναδική καλλιτέχνιδα στο ελληνικό τραγούδι που με τη θέλησή της κρατήθηκε μακριά από τις ψυχοφθόρες εμφανίσεις σε πίστες.
Απίστευτη στάση κι όμως αληθινή, αξιοθαύμαστη και μάλλον αναγκαία για να διακριθεί μια γυναίκα και σε έναν άλλο τομέα, που όπως φαίνεται είχε τοποθετήσει πολύ ψηλά στη ζωή της και πολύ βαθιά στην ψυχή της.
Η ζωή την αντάμειψε με μία υπέροχη οικογένεια και στιγμές ευτυχίας και γαλήνης που δεν ανταλλάσσει με όλα τα τραγούδια του κόσμου.
"Τίποτα άσχημο δεν έχει" (όπως είναι και ο τίτλος μιας από τις μεγάλες της επιτυχίες). Αγαπήθηκε για τη φωνή της, λατρεύτηκε για την ερμηνεία της, εκτιμήθηκε για το ύφος της.
Αν η Βέμπο πέρασε στην Ιστορία ως η τραγουδίστρια της νίκης, η Ελίζα Μαρέλλι γράφει Ιστορία ως η τραγουδίστρια της ψυχής"...
ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
Σχολιάστε