O Aπρίλιος εν χορδαίς και οργάνοις
Γράφει ο Κώστας Προβατάς
Ο Απρίλης είναι συνυφασμένος με δυο βασικά θέματα, το ένα είναι ότι συνήθως είναι ο μήνας που γιορτάζεται το Άγιο Πάσχα, ενώ το άλλο είναι φυσικά η Πρώτη του, η Πρωταπριλιά με τα ψέματα. Παλιό έθιμο ξενόφερτο, από τους Κέλτες, όμως και στην Ελλάδα βρήκε τον τρόπο του να γίνει ένα με την ιδιοσυγκρασία των «ταλαντούχων» και «πολυμήχανων» Ελλήνων.
Και είναι πολύ σημαντικό να αναφερθούμε στην 6η Απριλίου του 1896, όταν έγινε η έναρξη των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα. Και για να ξορκιστεί η Πρωταπριλιά με τα ψέματα, ήταν εκείνη η πραγματική μέρα του 1955 που ξεκίνησε ο αγώνας της ΕΟΚΑ. Είναι όμως και η 14η Απριλίου του 1912 που ο Τιτανικός συγκρούστηκε με το μοιραίο παγόβουνο, καθώς και η 26η Απριλίου 1986, όταν συνέβη το τρομακτικό ατύχημα του Τσέρνομπιλ.
Μουσικά ο Απρίλης γνώρισε πιένες στην ελληνική δισκογραφία, αφού όντας ο μήνας που «ανοίγει» ο καιρός (λατιν. Aperire), κάπως έτσι συμβαίνει και στις ψυχές των ανθρώπων. Είναι αλήθεια πως και στα τραγούδια αυτά, υπάρχει η ίδια διάθεση του καλού καιρού, αλλά έχουμε να κάνουμε και με σημαντικές δισκογραφικές στιγμές. Όσο για την «πρωταπριλιάτικη» μουσική στιγμή μας, την απονέμουμε σίγουρα στο «Πάει η αγάπη μου» του Χρήστου Δάντη, που εύχεται να ήταν Πρωταπριλιά και να είναι ψεύτικα όλα όσα ζει συναισθηματικά (και μουσικά!).
Με τραγούδι για τον Απρίλη μπήκε στη δισκογραφία με 45άρι το 1964 η Λίτσα Διαμάντη (γεννημένη Απρίλιο) και μάλιστα καλαματιανό! Το τραγούδι ήταν το «Ένα δειλινό τ' Απρίλη» του Ανδρέα Καράμπελα. Ενώ και ο νέος τότε ταλαντούχος τραγουδιστής Γιώργος Νταλάρας, το 1968 τραγουδάει δια χειρός Γιώργου Μητσάκη το «Ήτανε Απρίλης μήνας».
Η Βίκυ Λέανδρος ερμήνευσε μια μεγάλη επιτυχία που είχε μεγάλη απήχηση στην Ευρώπη της εποχής, προερχόμενη από τη Γερμανία αρχικά, αλλά με ελληνικό στίχο έγινε «Μια μέρα τ' Απρίλη». Ίσως η μεγαλύτερη βέβαια επιτυχία που τραγουδούν οι περισσότεροι είναι ο «Απρίλης» του Μίκη Θεοδωράκη ή το «Τραγούδι του νεκρού αδελφού» του 1962, με τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση (έφυγε από τη ζωή Απρίλιο). Και θα αδικήσουμε πολλά που δε θα τα αναφέρουμε, όμως ένας πανέμορφος απριλιάτικος στίχος που κοσμεί το «Τραγούδι της Αγάπης» (Ζούσα Μοναχός χωρίς Αγάπη) των Μπαγιαντέρα και Χιώτη ας είναι αυτός που ολοκληρώνει αυτήν την εισαγωγική παράγραφο.
Όλα τώρα γύρω μου γελούνε, κι απ' αγάπη τώρα με μεθούνε,
σαν φιλώ γλυκά τα δυο σου χείλη, που είναι σαν τριαντάφυλλα τ' Απρίλη.
Στα όσα έχουν συμβεί -κατά τ' άλλα- Απρίλη μήνα στην ελληνική μουσική ιστορία, σταχυολογημένα από τα καλά και τα κακά του κι από περίεργα και συμπτώσεις, συναντάμε αρκετά άξια αναφοράς.
Είναι ο γενέθλιος μήνας 5 (πέντε) σπουδαίων καλλιτεχνών, ταυτόχρονα και ο μήνας που έφυγαν από τη ζωή. Ονομαστικά, πρόκειται για τους Δημήτρη Μητροπάνο, Απόστολο Καλδάρα, Δημήτρη Λάγιο, Μανώλη Αγγελόπουλο και Βασίλη Δημητρίου. Για όλους θα υπάρξουν ειδικά αφιερώματα μέσα στο μήνα Απρίλιο στο "Μουσικόγραμμα".
Αναλύοντας ορισμένα από τα γεγονότα του Απρίλη, ξεκινάμε από την 4η του μήνα, όταν γεννήθηκαν Λίτσα Διαμάντη (1949) και Δημήτρης Μπάσης (1970). Συναντήθηκαν στην πρώτη δισκογραφική δουλειά του Μπάση, όταν ο Σταμάτης Κραουνάκης τον επέλεξε στην ομάδα του άλμπουμ, «Όταν έρχονται οι φίλοι μου», να πει δυο τραγούδια ως πρωτοεμφανιζόμενος, ενώ και η Διαμάντη είχε συμμετοχή στο ίδιο άλμπουμ με τρία τραγούδια. Την ίδια μέρα που γεννήθηκαν η Λίτσα Διαμάντη και ο Δημήτρης Μπάσης, οι Beatles το 1964 κατέλαβαν τις 5 πρώτες θέσεις του BillboardHot 100, κάτι φυσικά που δεν επαναλήφθηκε ποτέ στη μουσική ιστορία.
Σε μια αντίστροφων συναισθημάτων κατάσταση, θα βρούμε την 7η του μήνα. Με πέντε χρόνια διαφορά έφυγαν από τη ζωή ο Άκης Πάνου (2000) και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης (2005). Οι δυο τους είχαν συνεργαστεί σε σπουδαία τραγούδια, αφήνοντας πίσω τους κληρονομιά. H πρώτη εκτέλεση του «Θα κλείσω τα μάτια» λογοκρίνεται από τη χούντα, αφού οι αρχικοί στίχοι του δημιουργού μιλούν για μιζέρια και φτώχεια, ερμηνευμένοι από τον «Σερ» και δεύτερη φωνή τη Χαρούλα Λαμπράκη. Έτσι μετά από τρία χρόνια γίνεται ένα ερωτικό αγαπημένο τραγούδι με τη φωνή της Βίκυς Μοσχολιού. Στο άλμπουμ του 1968 «Ρολόι κομπολόι», ο Μπιθικώτσης ερμηνεύει το ομότιτλο τραγούδι, ενώ στη συνεργασία τους δεσπόζουν τραγούδια όπως «Θα σημάνει η ώρα», «Τριαντάφυλλα σπασμένα». Ενδιάμεσα από αυτούς τους σπουδαίους καλλιτέχνες, το 2003 στις 11 Απριλίου έφυγε από τη ζωή ο Γιώργος Τσιμπίδης, ένας φοβερός δεξιοτέχνης του μπουζουκιού που συνήθιζε να έχει μαζί του ο Άκης Πάνου, ο οποίος βρέθηκε στα περισσότερα από αυτά τα τραγούδια μαζί τους.
Την ίδια μέρα, την 7η Απριλίου του 1923 γεννήθηκε ο Απόστολος Καλδάρας, ενώ έφυγε από τη ζωή την 8η Απριλίου του 1990, αμέσως μόλις έκλεισε τα 67 του χρόνια. Καλδάρας και Μπιθικώτσης έχουν επίσης πλούσιο παρελθόν, όμως έχουν τραγουδήσει και μαζί την πρώτη εκτέλεση του «Μάγκας βγήκε για σεργιάνι» (1961) σε δίσκο 45 στροφών Hismaster's voice (7PG 3025), το οποίο ηχογραφήθηκε ξανά μόνο με τον Μπιθικώτση. Αλλά οι επιτυχίες που τους συνδέουν είναι τεράστιες: «Στ' Αποστόλη το κουτούκι», «Μου σπάσανε τον μπαγλαμά» (στίχοι Παπαγιαννοπούλου).
Ο Μανώλης Αγγελόπουλος γεννήθηκε την 8η Απριλίου, ένας τραγουδιστής που με τον Καλδάρα έγραψαν χρυσές σελίδες και δείτε πως παίζει παιχνίδια η μοίρα. «Ρίξε στο γυαλί φαρμάκι», «Όσο αξίζεις εσύ», «Καλή τύχη»… Θα τα δούμε όλα όμως στο προσεχές αφιέρωμα για τον Απόστολο Καλδάρα αλλά και τον Μανώλη Αγγελόπουλο (που συγκυριακά έφυγε από τη ζωή την ίδια ημερομηνία που γεννήθηκε ο Δημήτρης Μητροπάνος, την 2α Απριλίου), είναι ο πλούτος της ελληνικής ρεμπέτικης και λαϊκής μουσικής. Όπως βλέπουμε, οι αλυσιδωτές συμπώσεις τεράστιων ονομάτων της ελληνικής μουσικής σκηνής δίνουν ένα ιδιαίτερο χρώμα στον μήνα Απρίλιο, που και ο Δημήτρης Μητροπάνος τον «τραγούδησε» με το «Θεσσαλονίκη, Σαββατόβραδο κι Απρίλης».
Ο Δημήτρης Μητροπάνος έφυγε από τη ζωή την 17η Απριλίου του 2012, μια ημερομηνία που ήταν η γενέθλια του Κώστα Κινδύνη (1932), ενός σημαντικού στιχουργού. Περίεργο, αλλά μαζί δεν βρέθηκαν ποτέ, όμως ο Δημήτρης Μητροπάνος την εποχή που έβγαζε 45άρια και κυρίως επανεκτελέσεις, συμμετείχε στο δισκάκι της Fidelity FIN 13(1970) με το τραγούδι του Κώστα Κινδύνη και του Γιάννη Γλέζο, «Να 'χα τη δύναμη», που είχε πρωτοτραγουδήσει ο Γιάννης Πουλόπουλος. Ήταν 17 Απριλίου του 1961, όταν ο Μάνος Χατζιδάκις έπαιρνε το Όσκαρ για το τραγούδι «Τα Παιδιά του Πειραιά» της ταινίας «Ποτέ την Κυριακή».
Κατά μια «περίεργη» συγκυρία, ο Κώστας Φασουλάς γεννήθηκε στις 27 Απριλίου, την ίδια μέρα που, το 2008, ο Μάριος Τόκας έφευγε από τη ζωή. Το ξεκίνημα του Κώστα Φασουλά, ως στιχουργού στην επίσημη δισκογραφία, έγινε το 1992, όταν το τραγούδι του «Κράτα καρδιά μου ενός λεπτού σιγή» συμπεριλήφθηκε στο δίσκο «Η εθνική μας μοναξιά», με συνθέσεις του Μάριου Τόκα & ερμηνευτή το Δημήτρη Μητροπάνο. Ήταν 27 Απριλίου που, εκτός του Κώστα Φασουλά, γεννήθηκε και η Αφεντούλα Ραζέλη. Οι δυο τους συνεργάστηκαν σε ένα τραγούδι το 2008, το «Ξυπνήστε χαρές μου», μια σύνθεση του Κώστα Παρίσση.
Δυο μικρά ακόμα, για τη Λόλα Τσακίρη που έφυγε από τη ζωή την 2α Απριλίου του 1982 και η οποία πρωτοτραγούδησε στούντιο το «Φέρτε μου ένα μαντολίνο», το οποίο το ερμήνευσε πρώτη στην θεατρική εγγραφή του «Απόψε Αυτοσχεδιάζουμε» η Ζωή Φυτούση. Επίσης, ο Ζαχαρίας Κασιμάτης που έφυγε από τη ζωή την 18η Απριλίου 1965, είναι ο πρώτος που ερμήνευσε το περίφημο «Πίνω και μεθώ» του Σπύρου Περιστέρη.
Από τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε ότι ο Απρίλιος έχει «μαζέψει» πολλά γεγονότα για εξαιρετικά σημαντικούς ανθρώπους της ελληνικής μουσικής ιστορίας. Πρόκειται όμως και για έναν από τους χειρότερους ιστορικά μήνες της Ελλάδας, αν συνυπολογίσει κανείς την χούντα της 21ης Απριλίου 1967 και την εισβολή των Ναζί στην Αθήνα την 27η Απριλίου 1941. Βεβαίως, λίγες μέρες νωρίτερα, την 20ή Απριλίου του 1941 είχε εισβάλει και ο βουλγάρικος στρατός στην Ελλάδα. Πολύπαθη πατρίδα…
Στο trivial γεννήσεων και θανάτων που ακολουθεί, θα διαπιστώσουμε ότι είναι ένας ιδιαίτερος μήνας. Όπως είπαμε παραπάνω, μέσα στο μήνα θα βρείτε αφιερώματα για πολύ σημαντικές μορφές του τραγουδιού μας, μόνο στο "Μουσικόγραμμα".
|
| ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ | ΘΑΝΑΤΟΙ |
| 1-Απρ | Μαρία Πολυδούρη (1902), Γιάννης Σαββιδάκης (1963) |
|
| 2-Απρ | Δημήτρης Μητροπάνος (1948) | Μανώλης Αγγελόπουλος (1989), Λόλα Τσακίρη (1982 |
| 3-Απρ | Γιάννης Νικολάου, Μιχάλης Ρακιντζής (1957) |
|
| 4-Απρ | Λίτσα Διαμάντη (1949), Δημήτρης Μπάσης (1970) |
|
| 5-Απρ |
|
|
| 6-Απρ |
|
|
| 7-Απρ | Δημήτρης Λάγιος (1952), Απόστολος Καλδάρας (1923), Ηλίας Λιούγκος (1956), Μάρθα Φριντζήλα (1972) | Σπυρίδων Σαμαράς (1917), Άκης Πάνου (2000), Γρηγόρης Μπιθικώτσης (2005) |
| 8-Απρ | Μανώλης Αγγελόπουλος (1939) | Απόστολος Καλδάρας (1990), Κώστας Σκαρβέλης (1942) (Παστουρμάς) |
| 9-Απρ | Τάνια Τσανακλίδου (1952) | Τίτος Καλλίρης (2013) |
| 10-Απρ | Δημήτρης Σταρόβας (1963), Παύλος Φύσσας (1979) |
|
| 11-Απρ | Ελένη Τσαλιγοπούλου (1963) | Δημήτρης Λάγιος (1991), Σοφία Ασσυχίδου (2005), Γιώργος Τσιμπίδης (2003) |
| 12-Απρ | Βασίλης Δημητρίου (1945), Πυθαγόρας Παπασταματίου (1930), Τζίμης Μακούλης (1935), Βαγγέλης Σειληνός (1936), Δημήτρης Κοντολάζος (1952) |
|
| 13-Απρ | Θάνος Μικρούτσικος (1947), Μαντώ (1966) | Μάνος Ξυδούς (2010), Σπύρος Παπαβασιλείου (2009) |
| 14-Απρ | Γιώργος Δημητριάδης (1956) |
|
| 15-Απρ | Κώστας Σμοκοβίτης (1951) |
|
| 16-Απρ | Στέλιος Διονυσίου (1974) |
|
| 17-Απρ | Κώστας Κινδύνης (1932) | Δημήτρης Μητροπάνος (2012), Νίκος Παπάζογλου (2011) |
| 18-Απρ | Νατάσα Μποφίλιου (1983), Κώστας Φέρρης (1935) | Ζαχαρίας Κασιμάτης (1965) |
| 19-Απρ |
|
|
| 20-Απρ | Τάσος Λειβαδίτης (1922), ΠόλυςΚερμανίδης (1946) |
|
| 21-Απρ | Νικόλας Κουμπιός |
|
| 22-Απρ |
| Απόστολος Νικολαϊδης (1999), Γιώργος Οικονομίδης (1985) |
| 23-Απρ | Τάσος Οικονόμου (1940), Στέλιος Ζαφειρίου (1937), Γιώργος Λιανός (1977) | Θανάσης Σκορδαλός (1998), Σταύρος Ζώρας (2011) |
| 24-Απρ | Πασχάλης Τερζής (1949), Λευτέρης Μυτιληναίος (1946), Γιάννης Λογοθέτης (1946) |
|
| 25-Απρ |
|
|
| 26-Απρ | Θανάσης Παπακωνσταντίνου (1959) | Γιάννης Κουλουκάκης (2002) |
| 27-Απρ | ΑφεντούλαΡαζέλη, Κώστας Φασουλάς | Μάριος Τόκας (2008), Ζανέτ Πηλού (2020), Νίκος Μάθεσης (1975) (Τρελάκιας) |
| 28-Απρ | Δημήτρης Μητσοτάκης (1967), Ερωφίλη | Βασίλης Δημητρίου (2015) |
| 29-Απρ | Γιάννης Καλατζής (1949) |
|
| 30-Απρ | Νίκος Μωραίτης (1973) | Πάνος Γεραμάνης (2005) |
Σχολιάστε