Παναγιώτης Κελάνδριας: «Όποιος απλά μένει ικανοποιημένος από την προσπάθειά του, τότε θα μείνει στάσιμος»
Γράφει ο Κώστας Προβατάς
Είμαστε εδώ με τον Παναγιώτη Κελάνδρια, σε ένα υπέροχο μικρό καφέ στην Κέρκυρα, σε έναν από τους γραφικούς πεζόδρομους της πόλης μας. Δοθέντων πολλών ευκαιριών, θα συζητήσουμε με τον Παναγιώτη για όλα, για τη μουσική, την κοινωνία, την πολιτική. Ειρήσθω εν παρόδω, στις πρόσφατες εκλογές της 21ης Μαϊου 2023, ο Παναγιώτης Κελάνδριας ήταν υποψήφιος βουλευτής του Κ.Κ.Ε. στην Κέρκυρα και φυσικά θα είναι εκ νέου στις νέες εκλογές που προκηρύχτηκαν για την 25η Ιουνίου 2023. Μοιραία μάλλον η πρώτη απορία / ερώτηση, μαζί με το καλωσόρισμα:
Παναγιώτη Κελάνδρια, σε καλωσορίζω σε αυτήν τη μίνι συνέντευξη / συζήτηση για το "Μουσικόγραμμα". Ξεκινάμε πολιτικά, πες μας κάποια πράγματα για την υποψηφιότητά σου.
Ευχαριστώ πολύ, Κωνσταντίνε και θα σου λύσω αμέσως όλες τις απορίες! Μου έκανε την τιμητική πρόταση το Κ.Κ.Ε. να συμμετάσχω στο ψηφοδέλτιο της Κέρκυρας και τη δέχτηκα χωρίς δεύτερη σκέψη. Έτσι κι αλλιώς συμπορεύομαι φυσικά πολιτικά με το Κ.Κ.Ε, δηλώνοντας ξεκάθαρα μαρξιστής-λενινιστής. Πιστεύω ακράδαντα δε πως οφείλουμε να λέμε επίσης ξεκάθαρα τι προσμένουμε και τι θέλουμε από την πολιτική μας ύπαρξη. Για το λόγο αυτόν δέχτηκα λοιπόν να είμαι υποψήφιος βουλευτής, να δώσω τον αγώνα μου μαζί με τους συντρόφους μου, ο καθένας από το δικό του κομμάτι.
Και ο αγώνας συνεχίζεται, έτσι;
Ο αγώνας συνεχίζεται βεβαίως, στις δεύτερες εκλογές όπου θα παραμείνω υποψήφιος εκ των πραγμάτων, σε μια ψηφοφορία που ωστόσο δεν έχει σταυροδοσία σύμφωνα με το Σύνταγμα.
Ωραία, πάμε σε ένα άλλο σημείο για την αρχή της συζήτησής μας. Είσαι καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο στο Τμήμα Μετάφρασης. Και θέλω να τονίσω, πέρα από το μουσικό σου «γίγνεσθαι» για το οποίο θα επεκταθούμε αμέσως μετά, την συμβολή στη δουλειά σου, όπου -αν δεν κάνω σοβαρό λάθος- έχεις δυο δικά σου βιβλία και δυο μεταφράσεις, πάντα γύρω από το αντικείμενο αυτό.
Έχω τέσσερα βιβλία και ετοιμάζεται το πέμπτο, όντως δυο μεταφράσεις, εκτός φυσικά των επιστημονικών δημοσιεύσεων που δημιουργούνται και για τις ανάγκες της έρευνας.
Πόσες γλώσσες μιλάς, Παναγιώτη;
Αυτή τη στιγμή, εκτός των ελληνικών, αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά και ιταλικά. Σε αρκετά καλό βαθμό και ρυθμό, αλλά εξαρτάται και πώς τα χρησιμοποιείς. Π.χ. τα ισπανικά έχω αρκετό καιρό να τα χρησιμοποιήσω και έχει «πέσει» το προφορικό μου επίπεδο, όμως θα επανέλθω.
Ωραία, σε αυτό το σημείο θα βάλω δυο «γέφυρες» στη συζήτησή μας. Η μία αφορά στο νέο, πέμπτο σου άλμπουμ, που ετοιμάζεται αυτόν τον καιρό και ονομάζεται ακριβώς έτσι: «Γέφυρες». Η δεύτερη αφορά στη σχέση μεταξύ των δραστηριοτήτων σου, τη μουσική και τη μετάφραση. Υπάρχει σύνδεση με κάποιο τρόπο μεταξύ τους, όντας τόσο ενεργός και στα δύο; Π.χ. η μετάφραση σε μεταφέρει σε κόσμους που θα σε βοηθήσουν μουσικά;
Κατ' αρχήν, μέσω της μετάφρασης, αντιμετωπίζω όντως την επικοινωνία διαφορετικών πολιτισμών, κυρίως μέσω της γνώσης για τους πολιτισμούς αυτούς. Να μαθαίνει κανείς τις διαφορές ανάμεσα στους πολιτισμούς και να τις βλέπει όχι ως στοιχείο διαχωρισμού, αλλά ως βασικό συστατικό της επικοινωνίας και της αλληλοκατανόησης μεταξύ των λαών. Από 'κει και πέρα θα πρέπει να σου πω πως η γραφή ενός τραγουδιού ή ενός συγγράμματος για τη δουλειά μου ακολουθούν παρόμοιους κανόνες, όσο κι αν ακούγεται παράξενο αυτό και, φυσικά, όπως η μετάφραση έτσι και η μουσική φέρνει σε επαφή διαφορετικούς ανθρώπους και κουλτούρες.
Θες να μου πεις κάποια πρώτα πράγματα για το καινούργιο άλμπουμ, τις «Γέφυρες», σε αυτό το σημείο;
Βεβαίως, αυτό ήρθε με αφορμή μια παλιά διασκευή που είχα κάνει σε ένα ελληνικό παραδοσιακό τραγούδι, το «Θαλασσάκι μου». Παράλληλα, έχω μεγάλη αγάπη στην ιρλανδική μουσική. Σκέφτηκα, λοιπόν, την πιθανότητα ένα δικό μας παραδοσιακό τραγούδι να δέσει με ένα παραδοσιακό ιρλανδέζικο και το αντίστροφο, με σκοπό να ακουστεί ως ένα "αυτόνομο" τραγούδι, στο οποίο οι δύο μουσικές κουλτούρες δεν συνομιλούν απλά, γίνονται ένα. Αποδείχτηκε ότι αυτό μπορεί να συμβεί. Ίσως όχι πάντα, αλλά εκεί που υπάρχουν σημεία επαφής γίνεται. Άλλωστε, παρά την μεγάλη γεωγραφική απόσταση, εμείς και οι Ιρλανδοί έχουμε πολλά κοινά ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία.
Την ιδέα μου την έβαλε ένας Ιρλανδός συνάδελφος, μεταφραστής και μουσικός, που άκουσε την πρώτη διασκευή και μου είπε να προσπαθήσω να το κάνω και με άλλα τραγούδια και μάλιστα να εμβαθύνω περισσότερο στα πειράματα αυτά.
Άρα έχετε συνεργαστεί με τον συνάδελφο αυτόν από την Ιρλανδία;
Όχι, απλά την ιδέα μου έδωσε. Κυρίως μου την επιβεβαίωσε, πως η αρχική δική μου προσέγγιση μπορούσε να αποφέρει τελικά ένα ενδιαφέρον αποτέλεσμα. Έτσι ξεκίνησα να ακούω εκατέρωθεν παραδοσιακά τραγούδια, για να βρω κοινά στοιχεία που ενδεχόμενα θα μπορούσαν να δέσουν τα τραγούδια αυτά μεταξύ τους. Το αποτέλεσμα είναι ένα, ας το πούμε, αμάλγαμα. Για παράδειγμα, παίρνω μια ιρλανδική μπαλάντα σε 4/4 και την μετατρέπω σε 9/8 ζεϊμπέκικου με εισαγωγές και ιντερλούδια στα 8/8, που δεν είναι φυσικά ζεϊμπέκικο πίστας, όμως ακολουθεί τη φυσική δομή του ανατολίτικου ζεϊμπέκικου τραγουδιού.
Θα μπορούσες να το συγκρίνεις με αντίστοιχες παλαιότερες δοκιμές που έχουν γίνει στο ελληνικό τραγούδι παλιότερα, όπως π.χ. το ρεμπέτικο του Στέλιου Βαμβακάρη, όπως μας το παρουσίασε, με στοιχεία νέγρικου μπλουζ με τον Louisiana Red;
Αντίστοιχες προσπάθειες σίγουρα θα τις πει κάποιος, όμως προσπάθησα να δώσω σε αυτό το μουσικό αμάλγαμα που προέκυψε μια αυτονομία, να είναι κάτι μοναδικό.
Το πρώτο τραγούδι που ακούστηκε από το άλμπουμ αυτό είναι ελληνικό, μακεδονίτικο παραδοσιακό τραγούδι. Πρόκειται για το «Απάνω στην τριανταφυλλιά» που ερμήνευσε η Καίτη Κουλλιά.
Όντως, είναι ένα παραδοσιακό τραγούδι του γάμου, που το έδεσα με ένα παραδοσιακό ιρλανδικό τραγούδι της «τάβλας» ας πούμε. Και τι του έκανα, λοιπόν. Το δικό μας παραδοσιακό τραγούδι είναι στα 7/8, το μετέτρεψα σε 6/8, χρησιμοποιώντας το ιρλανδικό τραγούδι στην εισαγωγή και τις γέφυρες. Και κατάλαβα ότι κάτι σοβαρό έχει γίνει, όταν άκουσα, με μεγάλη χαρά εννοείται, τη γνώμη του σπουδαίου Θύμιου Παπαδόπουλου.
Ήθελα να το πούμε αυτό, βλέπω σημαντικούς συνεργάτες στην προσπάθεια αυτή, ερμηνευτές, μουσικούς, τα πάντα όλα που λέμε!
Ενορχήστρωση, λοιπόν, έχω κάνει εγώ, όμως η γνώμη του Θύμιου βάρυνε πολύ στο τελικό αποτέλεσμα. Του είχα εξηγήσει την ιδέα και του άρεσε πάρα πολύ. Στην ουσία δεν πείραξε σχεδόν τίποτα από την ενορχήστρωση, πλην σημείων που τα πειράξαμε μαζί, διαβάζοντας το υλικό. Από 'κει και μετά όμως ασχολήθηκε ο ίδιος με την παραγωγή του άλμπουμ. Πραγματικά, η δουλειά με τον Θύμιο μπορώ να πω ότι είναι η πιο όμορφη στιγμή μου από την εποχή που ξεκίνησα να κάνω μουσική.
Και να σου πω και για τους συντελεστές του άλμπουμ. Παραγωγή λοιπόν Θύμιος Παπαδόπουλος, που, όταν λέμε παραγωγή, εννοούμε την επιλογή όλων των «παικτών». Τα mastering και οι μίξεις έγιναν στο στούντιο του Σωτήρη Παπαδόπουλου, αδελφού του Θύμιου. Ο Σωτήρης έπαιξε και μπάσο. Έπειτα, έχουμε τον εξαιρετικό Χρήστο Περτσινίδη σε όλες τις κιθάρες, τον Σταύρο Παργινό, τον σπουδαίο τσελίστα μας που παίζει μαντολίνο και τσέλο, τον Σωκράτη Γανιάρη για μια ακόμα φορά δίπλα μου στα παραδοσιακά κρουστά, τη Λίνα Ροδοπούλου που ερμηνεύει δυο τραγούδια αλλά παίζει και άρπα, τον Θύμιο Παπαδόπουλο που έβαλε τα ιρλανδικά φλάουτα και tinwhistle, την Εύη Ζαϊτίδου με το κανονάκι της.
Ερμηνευτές η Λίνα Ροδοπούλου, όπως είπαμε, η Χρυσούλα Κεχαγιόγλου, η Θέλμα Καραγιάννη και η Καίτη Κουλλιά. Είναι ένας αμιγώς γυναικείος δίσκος.
Το εξώφυλλο του δίσκου και τα ζωγραφικά τα έκανε ο φίλος ζωγράφος, σκιτσογράφος και καρικατουρίστας με πολλές εκθέσεις ζωγραφικής στο ενεργητικό του, Απόστολος Κουρσοβίτης, ενώ τα animation τα έκανε η τελειόφοιτος φοιτήτρια του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας του Πανεπιστημίου μου, η Κασσάνδρα Θωμά.
Για να μάθουμε λοιπόν πλέον κι άλλα πράγματα για σένα, πάμε ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο. Ξεκινώ με μια γενική παρατήρηση δύο σκελών. Ξεκινώντας από την πρώτη δισκογραφική σου δουλειά τους «Μικρόκοσμους» του 2011, ακούμε σε ένα άλμπουμμε 13 τραγούδια και φτάνουμε στις «Γέφυρες» του 2023 όπου θα έχουμε πλέον 6 (έξι). Στα ενδιάμεσα άλμπουμ θα βρούμε τέτοιους, μικρότερους αριθμούς. Είναι πλέον θέμα αυστηρών επιλογών; Και επίσης, οι τίτλοι στα άλμπουμ είναι μονολεκτικοί, πλην της «ViaNegativa», του τρίτου άλμπουμ. Εμπορική η λογική ή κάτι άλλο; Θα μπορούσα να γράψω τον τίτλο του άρθρου με 5 λέξεις ξέρεις! (γέλια)
Φυσικά η επιλογή των τίτλων των δίσκων έχει σημασία, να είναι κάτι που ο κόσμος θα το θυμάται εύκολα. Όχι κατ' ανάγκην να υπάρχει και τραγούδι με τον τίτλο αυτό. Από εκεί και πέρα, ο αριθμός των τραγουδιών επιλέγεται με κριτήριο να σχηματιστεί, όσο είναι δυνατόν, μια συγκεκριμένη θεματική ή μια συγκεκριμένη μουσική-ενορχηστρωτική άποψη.
Υπάρχει μια εξελικτική ας τη χαρακτηρίσω λογική στις ονομασίες των δίσκων; Να τις αναφέρουμε: «Μικρόκοσμοι», «Αγγελοστάλσημο», «Via Negativa», «Ορίζοντες», «Γέφυρες».
Εντάξει, ας πάρουμε τη «Via Negativa» σαν παράδειγμα. Να επισημάνω πρώτα ότι γνώρισα τον Θοδωρή Τσάκωνα, μέσω του Μικρού Πολυτεχνείου. Ο Αλέξανδρος Γερασίμου με ρώτησε αν ήθελα να συμμετάσχω σε αυτό το εγχείρημα-διαγωνισμό, όπου νέοι στιχουργοί δίνουν τα έργα τους και συνθέτες τα «ντύνουν» μελωδικά. Αυτό γινόταν ανώνυμα και μου ήρθαν δύο ποιήματα, εκ των οποίων το ένα ήταν το «Ρούχο του Θεού». Μετά τη μελοποίηση, ο Θοδωρής επικοινώνησε μαζί μου και γνωριστήκαμε ουσιαστικά, είδα πολλούς στίχους του και ανακάλυψα σπουδαίο υλικό.
Επίσης, να τονίσουμε ότι εδώ πρώτη φορά συνεργάζομαι δισκογραφικά με την πολύ καλή φίλη μου πια, την Αρετή Κοκκίνου, που έκανε την ενορχήστρωση του άλμπουμ. Όσον αφορά στον τίτλο, το «Via Negativa», μου τον πρότεινε ένας συνάδελφος και ήταν σωστός τελικά, αν σκεφτεί κανείς τη φιλοσοφημένη πλευρά και την αιρετικότητα των στίχων του Θοδωρή. Προσπάθησε μέσα από τους στίχους του να δώσει στον ακροατή μια κατεύθυνση του πώς ΔΕΝ πρέπει να είναι κάποια πράγματα και όχι του πώς να είναι. Άρα λοιπόν έχει λογική η «αρνητική οδός», για να το πούμε και στα ελληνικά.
Ναι, ακούγεται ισχυρό σαν επιχείρημα και μάθαμε και πράγματα άλλα. Για τον αριθμό των τραγουδιών που κυμαίνεται σχεδόν ανά περίπτωση στις δουλειές σου τι θα λέγαμε;
Κοίτα, ξεκίνησα με δεκατρία (13) τραγούδια στο πρώτο άλμπουμ, το «Μικρόκοσμοι», μετά είχαμε τέσσερα (4) στο δεύτερο, το «Αγγελοστάλσημο», που ουσιαστικά ήταν ένα EP (Extended Play), συνέχισα με δέκα (10) στη «Via Negativa», στους «Ορίζοντες» είχαμε πέντε (5), στις «Γέφυρες» θα έχουμε τελικά έξι (6). Όλα προσπαθούν να είναι θεματικές-ενορχηστρωτικές ενότητες και αυτή είναι η βασική αρχή μιας ολοκληρωμένης δουλειάς μου. Αλλά υπάρχουν και πρακτικοί λόγοι κάποιες φορές, διότι ας πούμε τα 13 τραγούδια μοιραία δεν θα ακουστούν όλα, όμως στα λιγότερα δίνεις χώρο να ακουστούν στο σύνολό τους και να τα προσέξει ο ακροατής περισσότερο.
Το δικό σου το feeling, η αίσθησή σου από τους «Μικρόκοσμους» μέχρι σήμερα, ποια θεωρείς ότι είναι η εξέλιξή σου, σε ικανοποιεί;
Νομίζω πως κάποια πράματα είναι μοιραία αν φυσικά κάνεις τα απολύτως απαραίτητα με ό,τι ασχολείσαι. Ας πούμε, φτάνοντας στο σημερινό άλμπουμ, στο πέμπτο της μουσικής προσπάθειάς μου, έχω μάθει πολλά και σοβαρά πράγματα για την παραγωγή εκτός από τη γραφή.
Το πρώτο μου άλμπουμ δημιουργήθηκε σε ένα τοπικό στούντιο στην Κέρκυρα σε μια εποχή που δεν είχα σχεδόν καμία ιδέα για το τι σημαίνει μουσική παραγωγή, ενώ σήμερα έφτασα να ηχογραφώ στο πολύ σημαντικό στούντιο του Σωτήρη Παπαδόπουλου, έχοντας ήδη μάθει αρκετά πράγματα και πολύ περισσότερα από τον Σωτήρη και τον Θύμιο. Είναι κάτι πολύ σημαντικό για το αποτέλεσμα που θέλει κάποιος να έχει. Γενικά μου αρέσει να εξελίσσομαι σε κάθε μου δραστηριότητα, πιστεύω οι περισσότεροι το ίδιο θα απαντούσαν σε μια τέτοια ερώτηση. Σήμερα ξέρω περισσότερο κόσμο επίσης και αυτό οφείλεται στην τριβή και την ενασχόληση με το αντικείμενο. Την εξέλιξη την οφείλω όμως και στην προσπάθειά μου, να μελετώ, να διαβάζω, να προσπαθώ να μην αναπαράγω ακούσματα, αλλά να δημιουργήσω κάτι όσο πιο μοναδικό και αυτόνομο γίνεται. Μοιραία, λοιπόν, το ένα φέρνει το άλλο, μαζί φέρνουν και την όρεξη για το επόμενο βήμα κ.ο.κ.
Στο πρώτο άλμπουμ, «Μικρόκοσμοι», είσαι ο μοναδικός δημιουργός. Και στους στίχους και στη σύνθεση. Σίγουρα είναι πιο «ανάλαφρο» το ύφος αυτού του άλμπουμ από τις επόμενες δουλειές σου. Ωστόσο, σου άνοιξε κάτι τα μάτια τότε, σου άνοιξε δρόμο, σου άλλαξε ορίζοντες;
Τότε είχα γράψει πολλά τραγούδια, νομίζω πάνω από τριάντα (30) και κατέληξα στα δεκατρία (13). Με το σημερινό μάτι, με μια άλλη εμπειρική ματιά δηλαδή, σίγουρα θα έκανα αλλαγές στο πρωτόλειο αυτό υλικό. Αλλά αυτό που σου λέω είναι φυσιολογική εξέλιξη των πραγμάτων, γιατί υπάρχει εξέλιξη, όπως λέγαμε και παραπάνω, υπάρχει μια μεγαλύτερη ωριμότητα. Νομίζω πως, μένοντας κανείς ικανοποιημένος σε κάτι που έκανε πριν από χρόνια και να λέει αυτό είναι, δεν έχει άλλο, τότε θα μείνει στάσιμος. Εγώ θέλω να βελτιώνομαι.
Στο δεύτερο άλμπουμ, «Αγγελοστάλσημο», πας πιο παραδοσιακά θα έλεγα.
Ναι, ισχύει. Να μνημονεύσουμε αρχικά τους στίχους της Ερασμίας Πεδιαδιτάκη που με ενέπνευσαν, να ακολουθήσω πιο παραδοσιακούς δρόμους, στην προκειμένη περίπτωση κρητικούς αλλά και μικρασιάτικους. Αυτό το ήθελα και το έψαχνα από καιρό και, όταν μου ήλθαν οι στίχοι της Ερασμίας, ανακάλυψα μέσα τους αυτό που ήθελα να γράψω μουσικά, "έδεσε" δηλαδή που λέμε το γλυκό (γέλια).
Ο δε τίτλος προέκυψε εύκολα, γιατί ήταν το ένα από τα τέσσερα τραγούδια-ποιήματα που λεγόταν έτσι, ένας τίτλος που μου άρεσε και με συγκίνησε πολύ και δόθηκε στο άλμπουμ. Μένει κιόλας, είναι ιδιαίτερος.
Για τη «Via Negativa» τα είπαμε νωρίτερα, αφού ταίριαξε στη συζήτηση, οπότε πηγαίνοντας παρακάτω, φτάνουμε πια στο τέταρτο άλμπουμ, στους «Ορίζοντες». Αλλά πριν από αυτό να παρατηρήσω πως όλη σου η δισκογραφία απλώνεται στην εποχή της μεγάλης κρίσης για την Ελλάδα; Πόσο σε επηρέασε στις δημιουργίες σου όλο αυτό που ζήσαμε σαν λαός, σαν κοινωνία;
Πολύ... εξάλλου το τραγούδι και η μουσική είναι βιωματικές καταστάσεις, δε θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Ό,τι στιλ και να έχεις μέσα σου σαν μουσικός ή καλλιτέχνης εν γένει, σε εποχές που διαδραματίζονται σοβαρές καταστάσεις, σίγουρα θα τις αποτυπώσεις με κάποιο τρόπο στο έργο σου. Νομίζω δεν γίνεται αλλιώς, δεν ζούμε σε άλλον κόσμο.
Οκ, πάμε στους «Ορίζοντες» λοιπόν. Εδώ συνεργάζεσαι και με τον Γιάννη Νικολάου στον «Καθρέφτη», τον αγαπημένο τραγουδοποιό όλου του κόσμου, όπως συνηθίζω να τον προσφωνώ.
Ναι, ακριβώς έτσι. Ο Γιάννης είναι καταπληκτικός τραγουδοποιός αλλά και άνθrωπος και ήταν τιμή για 'μένα να δεχτεί να ερμηνεύσει ένα από τα τραγούδια του δίσκου. Να πούμε για τους «Ορίζοντες» ότι οι στίχοι και η μουσική είναι δικές μου δημιουργίες, η δε ενορχήστρωση προέκυψε από ορισμένα live που έκανα στην Κέρκυρα, όπου χρησιμοποιήθηκαν συγκεκριμένα παραδοσιακά κρουστά, κιθάρα, φλάουτο και τσέλο. Ουσιαστικά, λοιπόν, έπαιξαν οι μουσικοί από τα live, εκτός των κρουστών που έπαιξε, όπως πάντα, ο Σωκράτης Γανιάρης και τελικά, όπως προείπα, ενορχηστρώθηκαν και ηχογραφήθηκαν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που τα παίζαμε στα live. Στο τελικό αποτέλεσμα, αν κάποιος είχε ακούσει αυτά τα live, στο δίσκο θα άκουγε σε ποσοστό άνω του 90% τα ίδια πράγματα. Και αυτός ήταν ο στόχος μου εξαρχής, να ξεφύγει ας το πούμε από την αμιγή στουντιακή παραγωγή.
Και ανάμεσα στις μεγάλες κυκλοφορίες έχεις και ορισμένα singles κατά καιρούς, με τελευταίο το 2021. Θα μας πεις σχετικά;
Βεβαίως, έχω λοιπόν τρία singles. Το πρώτο σε στίχους της Μαρίας Παπαδάκη, που έλαβε μέρος σε ένα διαγωνισμό της Music Heaven και πήγε πάρα πολύ καλά. Είναι το «Κι ήθελα μόνο ένα φιλί», που ερμήνευσε η Βασιλική Παπακωνσταντίνου.Το επόμενο είναι το «Στα όνειρά σου θα ζω», σε δικούς μου στίχους και μουσική που ερμήνευσε η Δόξα Καγιούλη και το πιο πρόσφατο του 2021, το «Αυτό το λίγο», σε στίχους και πάλι της Μαρίας Παπαδάκη, σύνθεση φυσικά δική μου, ενορχήστρωση της Αρετής Κοκκίνου και ερμηνεία της Έρρικας Πατρικίου.
Να συμπληρώσω εδώ πως με την Μαρία Παπαδάκη σχεδιάζουμε έναν ολοκληρωμένο δίσκο, που θα περιέχει τα δυο singles που αναφέρουμε παραπάνω και κάποια στιγμή θα βγει και αυτός.
Θα ήθελα να γυρίσουμε ξανά σε θέματα κοινωνικά, να σε ρωτήσω σαν έναν άνθρωπο που είναι μέρος των «κοινών» που λέμε, που συμμετέχει στην καλλιτεχνική ζωή του τόπου. Ποια είναι η άποψή σου σχετικά με τα διαπιστευτήρια των καλλιτεχνών και όλον αυτόν τον ντόρο που έχει γίνει;
Έχω πει και σε μια παλιότερη συνέντευξή μου πως ο καλλιτέχνης δεν μπορεί να μιλάει μόνο μέσα από το έργο του, είναι -θέλοντας και μη- δημόσιο πρόσωπο και δεν ζει ξεκομμένος από την κοινωνία. Συνεπώς έχει βήμα, για να αρθρώσει λόγο και ο κόσμος θα τον ακούσει και θα τον κρίνει, θετικά ή αρνητικά.
Πιο συγκεκριμένα, ρωτάω γι' αυτόν τον τίτλο σπουδών που θέλουν οι καλλιτέχνες και την ουσία του. Είναι το ταλέντο μια εξισορροπητική κατάσταση στις σπουδές, είναι όλοι ίδιοι; Σκέφτομαι π.χ. πως κάποιοι είναι περισσότερο ταλαντούχοι παρά ικανοί, λόγω σπουδών, αλλά από την άλλη κάπως πρέπει να αποκατασταθεί η προσπάθεια μιας ζωής. Ο Παναγιώτης Κελάνδριας σαν Υπουργός Πολιτισμού τι θα έκανε, αλήθεια;
Για να κάνεις κάτι, ανεξάρτητα αν είναι Υπουργείο ή μια απλή διαδικασία, πρέπει να γνωρίζεις την κατάσταση, τους λόγους που οδηγούν στο όποιο εγχείρημα και τις ανάγκες των ενδιαφερομένων. Κατά την άποψή μου, αυτό που έκανε η σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, να εξισώσει τους τίτλους σπουδών των θεατρικών σχολών με το απολυτήριο Λυκείου, είναι ντροπή και αίσχος. Εάν ήμουν σε αυτή τη θέση που με ρωτάς, σίγουρα θα συζητούσα χωρίς ατζέντα με τους ανθρώπους κάθε χώρου που τον γνωρίζουν καλύτερα και στη συνέχεια θα αποφάσιζα.
Και περαιτέρω, δε δόθηκε το Ηρώδειο στον Χρήστο Λεοντή για συναυλία, αντίθετα με άλλες εγκρίσεις που δεν χρειάζεται να τις βάλουμε σε συγκριτικό επίπεδο. Αλλά ποια πρέπει να είναι τα κριτήρια, για να δοθεί το Ηρώδειο σε κάποιον καλλιτέχνη; Είναι εμβληματικό το Ηρώδειο και έτσι πρέπει να διαχειρίζεται στις κρίσεις εμφανίσεων;
Βεβαίως είναι εμβληματικός χώρος το Ηρώδειο και δεν μπορείς να αρνείσαι σε ανθρώπους που έχουν δημιουργήσει πολιτισμό με την τέχνη τους επί σειρά ετών και έχουν σημαδέψει την εποχή τους. Θεωρώ φυσικά πως ο Χρήστος ο Λεοντής είναι ένας από αυτούς, δεν υπάρχουν και πολλοί τέτοιοι εν ζωή πρέπει να πούμε.
Γιατί, λοιπόν, αρνείται κάποιος; Είναι πολιτικά τα κριτήρια; Δε χωράει το «Καπνισμένο τσουκάλι» στην εμβληματική πολιτιστική διάσταση του Ηρωδείου;
Φυσικά είναι και πολιτικά τα κριτήρια. Οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις φοβούνται τον πολιτισμό, διότι ο πολιτισμός εξυψώνει και εξευγενίζει τον άνθρωπο. Το σύστημα που εξυπηρετούν αυτές οι κυβερνήσεις θέλει τον άνθρωπο καταπιεσμένο, δούλο, στερημένο από οποιαδήποτε διάθεση για σκέψη και πράξη. Θέλουν τους ανθρώπους να αγωνίζονται, να επιβιώσουν, να βγάλουν άλλο ένα 24ωρο και όχι να σκεφτούν, να προβληματιστούν. Κι εκεί σκέψου και την Παιδεία πώς εξελίσσεται στις μέρες μας. Εν κατακλείδι, το Ηρώδειο θα έπρεπε να δίνεται σε καταξιωμένους δημιουργούς, όπως ο Λεοντής, αλλά και σε όποιον προσφέρει με το έργο του πολιτισμό. Ποιο είναι εξάλλου το ζητούμενο, αν θα το γεμίσουμε το μαγαζί; Τι είναι δηλαδή το Ηρώδειο, πίστα;
Με αυτά κι αυτά θα σου κάνω μια τελευταία ερώτηση. Ποιο τραγούδι, ελληνικό ή ξένο δεν έχει σημασία, που δεν είναι δικό σου αγαπάς πιο πολύ, το ζηλεύεις, ας το πούμε.
Είναι πάρα πολλά, έχουμε σπουδαία τραγούδια. Όμως ένα τραγούδι που παίζω και στα live μου και αγαπώ τρελά είναι το «Εγώ δεν είμαι ποιητής» του συγχωρεμένου του Νίκου του Παπάζογλου. Το βρίσκω μοναδικό, συγκλονιστικό. Θα ήθελα να το έχω γράψει εγώ.
Το καλύτερό σου τραγούδι το έχεις γράψει ή δεν το έχεις γράψει ακόμα;
Ελπίζω όχι!
Φαντάζομαι πλέον περιμένουμε την ολοκλήρωση και την παρουσίαση από τις «Γέφυρες» το Φθινόπωρο. Με τη νέα κυβέρνηση και τα νέα τραγούδια (γέλια).
Σίγουρα το Φθινόπωρο. Μέχρι τότε βγάζουμε ένα-ένα τα τραγούδια στο YouTube, να τα μάθει ο κόσμος και με το καλό θα τα παρουσιάσουμε.
Παναγιώτη Κελάνδρια, σε ευχαριστούμε για το χρόνο σου, να μας παρουσιάσεις την καλλιτεχνική σου πλευρά, να σου ευχηθώ προσωπικά καλή επιτυχία στον αγώνα των εκλογών, υπενθυμίζοντας πως είσαι υποψήφιος βουλευτής του Κ.Κ.Ε. στην Κέρκυρα, όντας κι ένας καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών και Μετάφρασης. Περιμένουμε καθετί δικό σου στο www.mousikogramma.gr με μεγάλη μας χαρά!
Εγώ σας ευχαριστώ και για τη συνέντευξη και για τη διαχρονική στήριξη στο έργο μου!
Σχολιάστε