EUROVISION 2024… and more

19/5
Σχολιάστε

Γράφει ο Κώστας Προβατάς

Δανείζομαι αυτήν την έκφραση στον τίτλο (and more), γιατί τελικά ζούμε κι άλλα μαζί με τη μουσική ή ζούμε κι άλλα μαζί με τα κοινωνικοπολιτικά φαινόμενα της εποχής ή ζούμε κι άλλα που ήρθε ο καιρός να ασχοληθούμε μαζί τους γενικώς.

Αλλά πρωτίστως θα σταθώ στο ένα και μόνο γεγονός, ότι ο διαγωνισμός της Eurovision είναι μουσικός, με τις (μουσικές) προσαρμογές φυσικά του 21ού αιώνα που κλείνει αισίως το πρώτο του τέταρτο, ίσως μαζί και το μάτι σε όσα μόνο η μελλοντική ιστορία ξέρει.

Σαν μουσικός διαγωνισμός λοιπόν έχει να κάνει με το να βρεθεί ο πρώτος, ο καλύτερος, που η επιλογή του κατά βάση εξαρτάται από δυο κριτήρια (σήμερα). Τι άρεσε στο λαό (Δημοκρατία δηλαδή) και τι έκρινε – εντελώς επαγγελματικά (;;;)- μια επιτροπή ορισμένων «ειδικών» επί του θέματος, μελετώντας προφανώς πολλά και σημαντικά στοιχεία των εμφανίσεων των καλλιτεχνών, μάλιστα των τελικών εμφανίσεων των καλλιτεχνών.

Μια μικρή παύση κι εδώ, αναρωτιέμαι πώς επιλέγονται τα μέλη αυτών των επιτροπών, κοιτάζοντας προς το who is who της τελευταίας Eurovision 2024, με έμφαση στο «who» και τη σχέση του με τη μουσική γενικότερα και τη μουσική βιομηχανία κατ' επέκταση.

Κι αυτό είναι μια γενικότερη παρατήρηση για το ποιοι επιλέγονται στις κριτικές επιτροπές και με ποιο κριτήριο. Διότι οι κριτικές επιτροπές 37 χωρών ουσιαστικά έδωσαν το βραβείο του νικητή στην Ελβετία και το Nemo, με 20 δωδεκάρια στα 37, δηλαδή ποσοστό 54%, αλλά επί της ουσίας έδωσαν 240 πόντους από το σύνολο των 365 που πήρε.

Αντίθετα, το (δημοκρατικό) κοινό των 37 χωρών έδωσε 226 ψήφους συνολικά στην Ελβετία και την 5η θέση, που αντιστοιχεί σε ένα συνολικό 6.

Αντίθετα η Κροατία ήταν τρίτη στις κριτικές επιτροπές με 210 πόντους, αλλά πρώτη στο (δημοκρατικό) κοινό με 335 ψήφους (και το 12 του κοινού).

Η χαώδης διαφορά των ψήφων των κριτικών επιτροπών 1ου και 2ου έβγαλε δηλαδή το νικητή.

Επί της ουσίας όμως, η πρώτη (π.χ.) επτάδα των κριτικών επιτροπών ήταν κατά σειρά:

ΕΛΒΕΤΙΑ, ΓΑΛΛΙΑ, ΚΡΟΑΤΙΑ, ΙΤΑΛΙΑ, ΟΥΚΡΑΝΙΑ, ΙΡΛΑΝΔΙΑ, ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ.

Ενώ η αντίστοιχη του (δημοκρατικού) κοινού ήταν κατά σειρά:

ΚΡΟΑΤΙΑ, ΙΣΡΑΗΛ, ΟΥΚΡΑΝΙΑ, ΓΑΛΛΙΑ, ΕΛΒΕΤΙΑ, ΙΡΛΑΝΔΙΑ, ΙΤΑΛΙΑ (αμέσως μετά ήταν η ΕΛΛΑΔΑ για το κοινό).

Και η τελική σειρά ήταν:

ΕΛΒΕΤΙΑ, ΚΡΟΑΤΊΑ, ΟΥΚΡΑΝΙΑ, ΓΑΛΛΙΑ, ΙΣΡΑΗΛ, ΙΡΛΑΝΔΙΑ, ΙΤΑΛΙΑ

Κι εδώ άρχισαν τα όργανα… για «το» Nemo, για τους Ισραηλινούς που ψήφιζαν από παντού, για τους σατανιστές της Ιρλανδίας που είχαν θέση σε ένα πανευρωπαϊκό πάνθεο, παράλληλα με το δεύτερο «το» του διαγωνισμού, για τους «κακομοίρηδες» τους Ουκρανούς που πρέπει να παίρνουν ψήφο ανάτασης, τον Ολλανδό που κόπηκε για απρέπειες. Αλλά γιατί, διάολε, η Πορτογαλία καταποντίστηκε από τους euro-fans ή πως αντίστοιχα η Ελλάδα κόντεψε να πάρει τόσο ψηλή θέση, ενώ οι επιτροπές που την ψήφισαν ήταν μόνο οι συνήθεις φιλικές (με αλλαξο-12άρι από την Ελβετία να πούμε);

Δεν θα πρέπει να σκεφτούμε και έξω απ' το κουτί; Τελικά στις πρώτες θέσεις απλά άλλαξαν οι θέσεις. Κάπου λειτούργησαν οι κοινωνικοπολιτικές ομάδες, παντού θα συμβεί αυτό. ΛΟΑΤΚΙ+ θέματα, Ισραηλινοί, υπέρμαχοι σατανιστές (4 στους 10 Νορβηγούς, λέει μια έρευνα, αποδέχονται την ύπαρξη και την επιρροή του σατανά), αντί-Ρώσοι και αντί-Εβραίοι, όλα παίζουν σε μια δυνατότητα ψηφοφορίας.

Και η μουσική; Να πούμε και λίγα γι' αυτήν την καημένη; Να πούμε π.χ. πως το «The Code», αν αποκρυπτογραφηθεί στιχουργικά, θα έρθει πολύ κοντά με έναν διαχρονικό ύμνο όπως είναι το Bohemian Rhapsody; Γιατί ο Freddie Mercury έλεγε σε έναν στίχο του (προς τη μητέρα του), «Today I Killed a man», εννοώντας ότι αποδέχτηκε την ομοφυλοφιλία του και έτσι σκοτώθηκε ένας άνδρας. To Nemo μάς εξηγεί με το «I broke the code», τη δυνατότητα να ανακαλύψει στον εαυτό του την ταυτότητα non-binary, μια ταυτότητα που δεν αφορά σε κανένα από τα δύο φύλα. Παράλληλα, το τραγούδι είναι υψηλής αισθητικής μελωδίας και εναλλαγών, ο ρυθμός του είναι αυξανόμενος και επιμένει στο νόημα των όσων λέει.

Σημαντική παρατήρηση ότι επρόκειτο για μια σόλο εμφάνιση με πολύ απλό σκηνικό.

Το τραγούδι της Κροατίας από την άλλη, δίκαια βρέθηκε στα grand φαβορί. Καταιγιστικός ρυθμός, όντως ο καλύτερος όσων ακούσαμε, οι fans τον λάτρεψαν, όπως και τον Baby Lasagna, η εμφάνιση του σχήματος επί σκηνής επαγγελματική, κρατώντας έναν συνδυασμό techno των 90s (και στην εμφάνιση), μαζί με σημερινά στοιχεία hip-hop. Το τραγούδι δε λέει κάτι ιδιαίτερο στη στιχουργική του πλευρά, ειδικά ο τίτλος που είναι απλά ένα ρυθμικό σύνθημα και δε σημαίνει κάτι άλλο, δεν είναι λέξεις. Όμως, στα πιο σοβαρά του νοήματα, αναφέρεται στη μετανάστευση των νέων της Κροατίας και πως την έχει ζήσει ο ίδιος, από την επιτυχημένη του πλευρά ωστόσο, κάτι που προφανώς δεν ισχύει για όλους όσοι φεύγουν από τη χώρα τους.

Οι Ουκρανοί παρουσίασαν ένα πανέμορφο τραγούδι από δυο γυναίκες. Η Αlyona Αlyona και η Jerry Heil εμφανίστηκαν στη 2η θέση του τελικού (πολύ δύσκολη θέση εμφάνισης σε τελικό) με το «Teresa & Maria» και ένα εντυπωσιακό σκηνικό που δεν πέρασε απαρατήρητο. Σε μία στιγμή του τραγουδιού, η Heil, καθώς τραγουδά το ρεφρέν, ανεβαίνει μια βουνοκορφή, καθώς δίπλα της πέφτουν φωτοβολίδες, θυμίζοντας τους πυραύλους που πέφτουν στην Ουκρανία, εν μέσω της αναταραχής της βίαιης εισβολής της Ρωσίας. Ένα τραγούδι αφιερωμένο στις γυναίκες της Ουκρανίας που έχασαν τη ζωή τους σε έναν ακόμα αναθεματισμένο πόλεμο, ώστε η μνήμη τους να φυλάγεται από τις ιερές Μητέρα Τερέζα και την Παρθένο Μαρία. Γιατί δηλαδή δεν είναι υπέροχο;

Ο Γάλλος Slimane με το «Mon Amour» μπορεί να αισθάνεται υπερήφανος που κόντρα στα παραπάνω δεδομένα, κόντραρε με μια απλή συνταγή. Ερωτικό τραγούδι, solo εμφάνιση και τρομερά φωνητικά! Κάπου ειπώθηκε (και επικροτώ) ότι μόνο ο Καζαντζίδης (στην Ελλάδα και βάλε) μπορούσε να τραγουδήσει άνετα χωρίς καν μικρόφωνο και να ακούγεται τόσο καθαρά. Φυσικά η ακουστική του χώρου είναι σημαντική παράμετρος. Αλλά ναι, στην τελική είχαμε να κάνουμε με μια υπέροχη μπαλάντα που, αν δεν έπεφτε στους παραπάνω, θα ήταν αδιαφιλονίκητο φαβορί νίκης.

Φαίνεται ότι όλοι συμφώνησαν για τη θέση της Ιρλανδίας, 6η οι επιτροπές, 6η το κοινό, 6η στο σύνολο, τίποτα πιο τυχαίο από ένα προσφιλές στην περίπτωσή τους… 666. Και ερμηνεύεται από ένα άλλο non-binary άτομο, το Bambie Thug. Εδώ το θέμα σηκώνει συζήτηση, γιατί απλά –επισημαίνω- πέρασε από μια επιτροπή λογοκρισίας. Που τι είπε αυτή η επιτροπή; Ότι το τραγούδι πρεσβεύει και αφορά σε θέματα κοινωνικά, δεν υβρίζει (κάτι; κάποιους;), σκηνικά δεν προσβάλλει κάποια δεδομένα; Τίποτε από όλα αυτά! Η επιτροπή απαίτησε από το Bambie να βγάλει από τη στολή του την έκφραση «Κατάπαυση πυρός» και «Λευτεριά στην Παλαιστίνη», διότι δεν επιτρέπονται τα πολιτικά μηνύματα. Κατά τ' άλλα όλα εντάξει με τη μικρή «μάγισσα» και τον διαβολάκο της. Ας είναι καλά το Bambie Thug θα πω εγώ που έκλεισε με τη φράση «Η αγάπη θα θριαμβεύει», με το είδος μουσικής που εκπροσωπεί το Ouija-Pop. Από μια χώρα σούπερ συντηρητική όπως είναι η Ιρλανδία, αλλά αρκεί που το χειροκρότησε ο πολύς Johnny Logan. Όμως δεν ξέρω από τι να σοκαριστούμε περισσότερο από τα παραπάνω.

Και για να κλείσουμε την πρώτη (τελική) εξάδα, το άλλο τραγούδι που συζητήθηκε πολύ ήταν φυσικά του Ισραήλ. Το «Hurricane» ξεκίνησε αλλιώς, ήταν αρχικά «October Rain» και ουσιαστικά ήταν πολιτικό μήνυμα κατά της Χαμάς. Αυτή η έκδοση δεν έγινε αποδεκτή - πολύ ωραία μέχρι εδώ - και ζητήθηκε η διαφοροποίησή του. Αρχικά το Ισραήλ απείλησε με αποχώρηση από τον διαγωνισμό, αλλά προφανώς άλλα (πολιτικά κι εδώ) κριτήρια, θεώρησαν καλό να βρίσκεται η χώρα κοντά στους δυτικούς, έστω κι αν υπάρχουν φωνές διαμαρτυρίες για τη συμμετοχή αυτή. Το τελικό τραγούδι εν πάσει περιπτώσει κράτησε κάποια κρυφά νοήματα και η Eden Golan ανέβηκε στη σκηνή. Στις κρυφές μάλιστα δημοσκοπήσεις των euro-fans ήταν ένα από τα φαβορί. Και έτσι «φέρθηκαν» οι fans και έφεραν το Ισραήλ στη θέση αυτή.

Δε θα συνεχίσουμε με την ανάλυση των χωρών, ούτε με την παρουσία του δικού μας τραγουδιού, έχουν ειπωθεί πάρα πολλά δεξιά κι αριστερά. Πολλά που θέλησαν να ασχοληθούν με τη σκηνική πλευρά, πώς χρησιμοποιήθηκαν τα οπτικά εφέ κ.λ.π., αλλά και την εν γένει παρουσία της εκπροσώπου της Ελλάδας, κάτι το οποίο μάλλον έχει να κάνει με ελλιπείς (ή μηδενικές) οδηγίες προς αυτήν από τους ιθύνοντες. Είδαμε και τον πολύ Όλι Αλεξάντερ της Βρετανίας να μηδενίζεται από τους euro-fans. Τους.. ξεβράκωτους Φινλανδούς on stage, καθώς και τους Ισπανούς με τη δική τους «Φόλα» και κάτι αστεία χορογραφικά… Δικαίως όλους αυτούς τους εντελώς κιτς τούς προσπέρασε το ελληνικό τραγούδι (εκτιμώ και λόγω της παρουσίας της πολύ ανώτερης καλλιτεχνικά Σάττι), αλλά δεν μπορούσε να αγγίξει τα καλύτερα, γιατί απλά ήταν… τόνους καλύτερα και τελεία.

Μια εκτίμηση κλείνοντας λοιπόν είναι πως μια σχετική δικαιοσύνη υπάρχει στην κατάταξη αυτή. Αυτά τα τραγούδια ήταν τα καλύτερα, ακόμα και το ιρλανδικό που παρουσιάστηκε έτσι, ήταν αμφιλεγόμενο, αλλά είχε στόχο την Αγάπη (κατά τα λεχθέντα από τους επαΐοντες). Περίεργοι συμβολισμοί, αλλά αυτή είναι η Eurovision τελικά, ακόμα και η ίδια είναι αμφιλεγόμενη. Ενώ και η δυναμική παρουσία των non-binary ατόμων, έδωσε τη δυνατότητα στο Nemo (στα λατινικά σημαίνει Κανείς), να ζητήσει από τη χώρα του να νομοθετήσει σε ό, τι χρειάζονται τα non-binary άτομα. Και όχι μόνο αυτά τα άτομα…

Εντύπωση για 'μένα τέλος έκανε η μηδενική βαθμολόγηση του τραγουδιού της Κροατίας από την ελληνική επιτροπή. Ενός τραγουδιού που τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές ήδη έγινε και metal cover από τους Rammstein και (breaking news!) θα ακουστεί στη συναυλία του συγκροτήματος στην Ελλάδα στις 30 Μαΐου (ΟΑΚΑ).