Ιούδας Ισκαριώτης: «Τι βουλόμενος ή βουλομένω τινί έστι;»
Γράφει ο Κώστας Προβατάς
Στην ταινία του Μάρτιν Σκορσέζε, "Ο τελευταίος πειρασμός", η οποία βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη, το μοναδικό κίνητρο της προδοσίας του Ιούδα ήταν να βοηθήσει τον Ιησού, ως ο κοντινότερος φίλος του, διεκπεραιώνοντας ό, τι δεν κατάφερε κανένας άλλος μαθητής. Παρουσιάζει τον Ιούδα να πραγματοποιεί αυτό που του ζητήθηκε από τον Ιησού, να τον βοηθήσει δηλαδή να εκπληρώσει το πεπρωμένο του και να σταυρωθεί, κάνοντας τη σημασία του Ιούδα καταλυτική για τα μετέπειτα γεγονότα.
Κάπως έτσι παρουσιάζονται τα γεγονότα και στον πάπυρο που ανακαλύφθηκε στην Αίγυπτο, ο οποίος έχει στον επίλογο την ονομασία «Ευαγγέλιο του Ιούδα». Βέβαια, από ιστορικής πλευράς ποτέ δεν επιβεβαιώθηκε και μάλλον αμφισβητείται έντονα η γνησιότητά του, διότι όπως λέει η πιο έγκυρη μαρτυρία του "Κατά Ματθαίον", «Απελθών απήγξατο» (δηλαδή κρεμάστηκε).
Επομένως δεν είχε και χρόνο να συγγράψει κάτι. Από άλλες μαρτυρίες, ο Ιησούς είχε έναν αδελφό που τον έλεγαν Ιούδα (η Μαρία και ο Ιωσήφ φέρονται να είχαν 4 παιδιά και μάλιστα αγόρια), αλλά το πρόσωπο αυτό αναφέρεται μόνο στην Καινή Διαθήκη, έχοντας συγγράψει μια μικρή επιστολή. Παράλληλα, ο Θαδδαίος επίσης λεγόταν Ιούδας, ενώ το συγκεκριμένο όνομα είναι πολύ συνηθισμένο την εποχή εκείνη. Όμως, ο Ιούδας που, πάντοτε μας απασχολούσε, ήταν ο λεγόμενος Ισκαριώτης. Όπου το «Ισκαριώτης» παράγεται από την τοπική καταγωγή του ή κατ' άλλους από την κοινωνική συναναστροφή του. Στην Καινή Διαθήκη δεν υπάρχουν πραγματικά τόσες πληροφορίες, για να γνωρίζουμε για την καταγωγή του και την οικογένειά του. Όπως, δεν υπάρχει και σαφής εξήγηση για το πώς τον επέλεξε ο Ιησούς ως μαθητή του.
Η πιο αιρετική ή δύσκολη στην κατανόηση εκδοχή, είναι αυτή που αναφέρεται σε αγιόγραφο της Ιεράς Μονής Ιβήρων. Ο Ιούδας από την Ισκάρια, αποτελεί στο κείμενο αυτό, ένα κράμα της ιστορίας του Μωυσή, συρραφή των ιστοριών Κάιν / Άβελ και Ησαύ / Ιακώβ, αλλά και της Οιδιπόδειας τραγωδίας, εκτιμούμε με τη σαφέστερη απόδειξη των στοιχείων που έχει πάρει η χριστιανική θρησκεία από την αρχαιοελληνική παράδοση και μυθολογία. Αφέθηκε κατά την ιστορία αυτή από τους γονείς του σε ένα κιβώτιο σε ποτάμι, για να μην γίνει πραγματικότητα το όνειρο της μητέρας του, ότι θα ήταν ο υπεύθυνος για το χαμό των Εβραίων, ξεβράστηκε κάπου που τον ανέθρεψαν. Τον επέστρεψαν στην Ισκάρια για να τον υιοθετήσει κάποια οικογένεια, η οποία έλαχε να είναι η αρχική του! Είχαν άλλο ένα μικρότερο παιδί, που ο Ιούδας σκότωσε για να πάρει την περιουσία αλλά τελικά εξαφανίστηκε κι αυτός φοβούμενος τις συνέπειες, όμως η οικογένεια πλέον είχε χάσει και τα δυο της τα παιδιά. Έγινε ο υπεύθυνος σιτισμού του Ηρώδη με τις ικανότητές του, ο πατέρας του εν των μεταξύ μετακόμισε κοντά στο παλάτι του Ηρώδη και είχε τις δικές του καλλιέργειες. Από αυτές πήγε να πάρει πράγματα ο Ιούδας κρυφά, που δεν ήξερε για ποιον πρόκειται, αλλά τον σκότωσε, γιατί τον έπιασε που τα έκλεβε. Πήγε τα πράγματα στον Ηρώδη, ο οποίος τον επαίνεσε για την πίστη του και τον υποχρέωσε να παντρευτεί τη γυναίκα εκείνου που σκότωσε, η οποία ήταν όμως και μητέρα του. Κάτι που φυσικά ποτέ δεν αποκάλυψε ο Ιούδας, μέχρι του σημείου που τον κατέλαβαν οι τύψεις. Κι αφού απέκτησε και παιδί με τη μητέρα του, της είπε όλη την αλήθεια. Εκείνη «διαρρηγνύοντας τα ιμάτιά της» (επιπλέον στοιχείο ανάμειξης καταστάσεων), του ζήτησε να φύγει, όπως κι έγινε. Τότε βρήκε παρηγοριά στον σκοπό και στο πρόσωπο του Ιησού, ο οποίος τον δέχτηκε και τον έκανε και Ταμία των Αποστόλων. Όμως στη συγκεκριμένη ιστορία πιθανολογείται επίσης, πως το καθήκον αυτό που του δόθηκε τον έκανε να συνεχίσει να είναι φιλάργυρος, ενώ έτσι προσδιορίζεται, λόγω προσωπικότητας πια, η σχέση με τους Αρχιερείς και η πληρωμή των 30 αργυρίων. Με λίγα λόγια, ο Θεός γνώριζε εξαρχής με ποιον είχε να κάνει, τι θα έκανε και γιατί θα το έκανε. Και γιατί να έχει αντιρρήσεις για τον ρόλο αυτόν η Λογοτεχνία…
Ο Μποτιτσέλι φαντάστηκε την «Κόλαση» από την «Κωμωδία» του Δάντη (τη «Θεία Κωμωδία» όπως την κατέγραψε τελικά ο Βοκάκιος), σαν έναν αναποδογυρισμένο κώνο 9 επιπέδων και ενός κεντρικού σημείο στο τέλος:
Το βαθύτερο σημείο του Άδη, το κέντρο της Γης, όπου τιμωρούνται ανηλεώς από τον γίγαντα Εωσφόρο ο Ιούδας αλλά και οι Βρούτος και Κάσσιος, προδότες του Ιούλιου Καίσαρα. Οι αρχιπροδότες της Ιστορίας, μασιούνται αιώνια στο στόμα του Σατανά, ο οποίος στην περίπτωση του Ιούδα, τον είχε κυριεύσει (Κατά Λουκά Ευαγγέλιο).
Η «Θεία Κωμωδία» ήταν στη βάση της μια αναφορά στην πολιτική κατάσταση της Ιταλίας, γραμμένη από έναν εξόριστο συγγραφέα, με σαφή ελπίδα την κοινωνική πια Αναγέννηση του κόσμου του εκείνη την εποχή. Μέχρι εδώ όλα καλά, δεδομένου ότι οι προδότες του Καίσαρα έχουν καταγραφεί στην ιστορία της Ρώμης και της Ιταλίας γενικότερα, ως οι μεγαλύτεροι προδότες στους αιώνας τους άπαντας. Ήταν εύκολη η απόφαση να συμπεριληφθεί ο πλέον μισητός άνθρωπος σε όλη την Ιστορία, ο προδότης του Θεανθρώπου, Ιούδας, μάλλον με σκοπό να αποφύγει άλλα προβλήματα αλλά και με τη λογική αυτή ακριβώς: πως δεν υπάρχει πιο μισητό πρόσωπο.
Ο Ιούδας υπήρξε τραγική μορφή στην Ιστορία, από όποια πλευρά κι αν έχει προσπαθήσει να τον αποτυπώσει κάθε συγγραφικό χέρι. Ένα έξοχο παιδικό ποίημα του Δραμινού λογοτέχνη Δημήτρη Μανθόπουλου γράφει για το φιλί του Ιούδα:
“Αυτό 'ναι το φιλί το πιο ακριβό, αφού κοστίζει έναν ολάκερο θεό”.
Το μόνο σίγουρο είναι πως ο Ιούδας το πλήρωσε ακριβά το φιλί που έδωσε. Εδώ που τα λέμε δεν ήταν ένα απλό φιλί. Πήρε τόσες προεκτάσεις, γνώρισε ένα σωρό εκδοχές, δημιούργησε αμέτρητες αντικρουόμενες απόψεις… Μπορεί να μοιάζει απλή η ιστορία του αλλά μόνο απλή δεν είναι. Και εν πάσει περιπτώσει, είναι το μοναδικό φιλί που άνοιξε νέους ορίζοντες στο οποιοδήποτε φίλημα. Μέχρι και το τριπλό φίλημα των «μαφιόζων» ή των «τεκτόνων», έχει πάρει δόξα από την υπόνοια του «άσπονδου ασπασμού». Και ας τοποθετήσουμε εδώ το βιβλίο της Μάιρας Παπαθανασοπούλου, «Ο Ιούδας φιλούσε υπέροχα», νομίζω ξεκάθαρης παραβολικής ερμηνείας σε γενικό πλαίσιο και όχι μόνο ερωτικό, αφού...
Το πιο θλιβερό με την προδοσία είναι ότι ποτέ δεν προέρχεται
από τους εχθρούς σου
Σκέφτομαι την πρακτική (και πολιτική) πλευρά του ζητήματος. Ποιος πιστός θα συμμετείχε ψυχή τε και σώματι στα Μυστήρια της Εκκλησίας, γνωρίζοντας πως στη μέλλουσα ζωή, στον Παράδεισο, θα βρίσκεται δίπλα στον Ιούδα, που έκανε το μεγαλύτερο παράπτωμα όλων των εποχών; Μια τόσο μεγάλη φιλευσπλαχνία του Θεού, που τον κάνει να δέχεται στον Παράδεισο ακόμα και τον Ιούδα, θα λειτουργούσε αποτρεπτικά και θα απομάκρυνε τον κόσμο από τη χριστιανική πίστη. Αναγκαίος λοιπόν ήταν ο εξοβελισμός του Ιούδα στην Κόλαση, έστω και αν μετάνιωσε πραγματικά. Και στο κάτω κάτω όχι και τόσο άδικος, θα πουν οι περισσότερο θρησκευόμενοι.
Η μεταμέλεια δε σημαίνει και παραγραφή των πεπραγμένων, σημαίνει ίσως μειωμένη ποινή. Για τη Θεία Δικαιοσύνη όμως ποια θα ήταν μειωμένη ποινή; Μέση λύση δεν υπάρχει, εκτός του «Καθαρτηρίου» του Δάντη, που βεβαίως υπάρχει σαν συγγραφική αποτύπωση μιας λογικής, της πιθανής Θεϊκής «δεύτερης ευκαιρίας» (με κάποιον τρόπο) και τίποτε παραπάνω. Να γιατί ο Ιούδας καταδικάστηκε να πάει de facto στην Κόλαση. Και επομένως γιατί να αμφισβητηθεί από τον Δάντη; Όταν ο ίδιος καταγράφει τα αβάπτιστα μωρά στον Πρώτο Κύκλο της «Κόλασης», που σημαίνει ότι δε θα μπορέσουν ποτέ να προσεγγίσουν τον Παράδεισο ή θα πρέπει να μπουν σε μια ελάχιστη δοκιμασία (κάποτε στους αιώνες και με κάποια άλλη ίσως μορφή).
H πολιτική πλευρά όλων των ανθρωπίνων πράξεων, σε ιστορικές στιγμές τουλάχιστον, θα μπορούσε να πει κανείς ότι καταγράφεται κάπως έτσι, δηλαδή στο πως πρέπει να παρουσιαστεί μια πλευρά των γεγονότων. Και όσο κι αν ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ αιώνες μετά έλεγε το περιβόητο «Η πολιτική είναι ένας πόλεμος χωρίς αιματοχυσία», καθόλου δεν άργησε απλά να δολοφονηθεί μόνο εκείνος, τότε ναι! Χρειαζόταν ο Ιούδας σε αυτήν την Ιστορία του Θεανθρώπου. Ο Βίκτωρας Ουγκό πάντως αλλάζει τις ισορροπίες και τοποθετήθηκε επ' αυτού λέγοντας:
"Αν ήμουν ο Ιησούς, θα είχα σώσει τον Ιούδα".
Πρώτη παρατήρηση επ' αυτού, κοιτώντας προς το «πρόβλημα του κακού» όπως το παρουσιάζει αναλύοντάς το ο Μπέρτραντ Ράσελ και με τον τρόπο αυτόν να γραφτεί η Ιστορία, όπως θέλει η Θεία Απόφαση, εδραιώνοντας και τη θέση του Παντοδύναμου Θεού. Διότι διαφορετικά, το συμπέρασμα που θα εξαχθεί από το «λογικό πρόβλημα» που επιδιώκεται στον αθεϊσμό, δεν υπάρχει Θεός, αφού δεν κάνει κάτι για να δείξει την παντοδυναμία του!
Η προδοσία λοιπόν ήταν το πιο επονείδιστο των εγκλημάτων με τον τρόπο που παρουσιάζεται, δεν ήταν κάτι που γινόταν πρώτη φορά στην Ανθρωπότητα με αντάλλαγμα, όμως στην περίπτωση αυτή είναι η πιο απεχθής πράξη, την οποία κανένας πιστός δεν θα δεχόταν να διαπράξει και μάλιστα για τον Υιό του Θεού. Έτσι επιλέχθηκε ο Ιούδας, για να φέρει σε πέρας μια τέτοια απάνθρωπη αποστολή. Με αυτή τη λογική, η μοίρα του ως προδότη ήταν προκαθορισμένη και εκείνος δεν είχε τελικά επιλογή παρά να κουβαλήσει στις πλάτες του το δικό του Σταυρό. Συμπέρασμα, ο Ιούδας ήταν ένας από τους μεγαλύτερους μάρτυρες όλων των εποχών.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία διαφωνεί με την ερμηνεία, διότι έτσι καταπατείται η αρχή της ελευθερίας της βούλησης, πυλώνας της χριστιανικής πίστης. Με λίγα λόγια, ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του, άρα ο Ιούδας επέλεξε συνειδητά να προδώσει τον Δάσκαλό του, ακόμα κι αν ο ίδιος του το ζήτησε! Όπως έκαναν συνειδητά ό, τι έκαναν, π.χ. ο Βρούτος στην περίπτωση του Καίσαρα ή ο αρχαιότερος Εφιάλτης σε άλλες εκδόσεις και για διαφορετικούς σκοπούς.
Κι επειδή, όπως είναι φυσικό, οι μεγαλύτερες φυσιογνωμίες της Λογοτεχνίας, αλλά και όλων τελικά των Τεχνών, έχουν ασχοληθεί με το Θείο Δράμα, οι «Τρεις εκδοχές του Μπόρχες» καταλήγουν σε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον συμπέρασμα, που όμως δύσκολα θα το αποκλείσει κανείς. Είδαμε νωρίτερα το «Πρόβλημα του Κακού», για την εξύψωση του Θεανθρώπου στα ουράνια και την Πίστη των Ανθρώπων, ο Ιούδας καταλήγει στα βαθύτατα της Κόλασης, κάτι που συμφωνεί και ο Δάντης πολλά χρόνια πριν, στο «πολιτικό» του βιβλίο «Θεία Κωμωδία», όπως είδαμε παραπάνω.
Η συνέχεια της σκέψης του Μπόρχες αφορά στο γεγονός ότι ο Ιούδας φαίνεται πολύ πιο ευνοημένος σε σχέση με τους υπόλοιπους μαθητές από τον Ιησού, σε όλη της διάρκεια των γεγονότων. Αν έχει δεχθεί μέσα του όσα συμβαίνουν, γνωρίζει από τον «φίλο» του Ιησού όσα θα γίνουν, τότε δέχεται να απαρνηθεί το Βασίλειο του Παραδείσου για τη Χάρη του, σε μια συμφωνία «κυρίων». Ο Ιησούς χάνει το σώμα του, αλλά αμέσως θα αναληφθεί, ο Ιούδας το πνεύμα του άνευ όρων. Και τα δυο χωρίς επιστροφή. Συνεπώς, αυτό από μόνο του είναι ένας συμβολισμός ενός διαφορετικού ασκητισμού, αυτού που μπορούσε να προσφέρει ο Ιούδας στον μεγάλο σκοπό. Και ολοκληρώνει ο Μπόρχες: «ο Υιός του Θεού δεν υπέφερε μόνο κατά τη διάρκεια των Παθών. Εφόσον πήρε οικειοθελώς την ανθρώπινη υπόσταση, τότε είναι επόμενο να υποθέσουμε ότι διάλεξε την πιο επώδυνη δυνατή μοίρα, την πιο μειωτική ενσάρκωση του θείου: ο Ιησούς ¬ που θα μπορούσε να επισκεφθεί την ανθρωπότητα με οποιαδήποτε μορφή είχε θελήσει, ως Πυθαγόρας ή ως Αλέξανδρος ή ως Αϊνστάιν ¬ διάλεξε τη μορφή του Ιούδα. Με άλλα λόγια ¬ κατά τον Μπόρχες ¬ ο Ιησούς ήταν ΚΑΙ ο Ιούδας!
Μεγάλο συμπέρασμα ότι ΝΑΙ: χρειαζόταν ο ανθρώπινος χαρακτήρας "Ιούδας" γιατί έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους, όταν συμβαίνουν αυτά, μην το ξεχνάμε, καθ' όλη την παραμονή του Χριστού επί Γης. Ακόμα κι όταν ανεβαίνει στο όρος της Γεθσημανή να προσευχηθεί πριν συλληφθεί ο Ιησούς, για λίγο θα αφουγκραστεί το ανθρώπινο «γιατί»…
Στο "JESUS CHRIST SUPERSTAR" του Andrew Lloyd Webber, ο Ian Gillan πρώτος και πολλοί άλλοι μετά, κρατάω και τον πρώτο που ερμήνευσε τον Ιησού στο έργο αυτό, Ted Neeley, έβγαλαν από την ψυχή τους έναν πόνο, μια κραυγή, στο "I only want to know", απευθυνόμενος στον Πατέρα Του:
"I'm not as sure, as when we started. Then, I was inspired. Now, I'm sad and tired. Listen, surely I've exceeded expectations, Tried for three years, seems like thirty. Could you ask as much from any other man?".
"Δεν είμαι σίγουρος, όπως τότε που ξεκινήσαμε. Τότε, είχα εμπνευστεί. Τώρα, είμαι λυπημένος και κουρασμένος. Άκου, σίγουρα έχω ξεπεράσει κάθε προσδοκία. Προσπάθησα για 3 χρόνια και μου μοιάζουν σαν 30. Θα μπορούσες να ζητήσεις τόσα πολλά από κάποιον άλλον άνθρωπο;".
Όταν ο Υιός του Ανθρώπου ονομάστηκε ο ίδιος απλά Άνθρωπος, τότε ήταν απαραίτητοι οι ρόλοι, για να παιχτεί το Θείο Δράμα. Ο Ιούδας ήρθε στον κόσμο αυτόν για να σηματοδοτήσει και στις επόμενες γενεές τον προδοτικό χαρακτήρα όπως τον ξέρουμε σήμερα, αλλά και το γεγονός ότι στην πιο «Όμορφη Ιστορία του Κόσμου», τη γεμάτη συμβολισμούς Ιστορία, έχει παίξει τον κακό ρόλο και φαίνεται να το καταλαβαίνει όλο και περισσότερο προς το τέλος. Και όπως σε όλα τα «έργα», το κοινό θυμάται τον καλό Χ και τον κακό Ψ.
Στο τραγούδι των Θωμά Μπέκου και Κώστα Ντόλκου, με τίτλο «Το παράπονο του Ιούδα», ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου ερμηνευτικά μας το θυμίζει λέγοντας:
Ήταν να ζήσω, χολή αγαπημένους να ποτίσω
Αυτό είναι όλο, εσύ μου όρισες προδότη ρόλο
Συμμαθητές μου, πιστέψτε με δε μίσησα ποτές μου
Να με λυπάστε, ότι είστε σαν κι εμένα να θυμάστε
Να μ' αγαπάτε, τη σωτηρία σας σε μένα τη χρωστάτε
Να μ' αγαπάτε, τη σωτηρία σας σε μένα τη χρωστάτε
Ο ποιητής Σωτήρης Σκίπης θα μας πει στο ποίημά του "Το φάντασμα του Ιούδα" δια στόματος του ίδιου του Ιούδα που απευθύνεται στους υπόλοιπους αποστόλους, τα παρακάτω λόγια:
Λοιπόν εγώ αν δεν ήμουνα,
Θε να 'ταν κάποιος άλλος
Μια φορά
Κάποιος από τους δώδεκα να πέσει έπρεπε θύμα.
Σε σύνθεση και ερμηνεία Νίκου Παπάζογλου, ο Λάζαρος Ανδρέου λέει με τους στίχους του στο τραγούδι "Εγώ δεν είμαι ποιητής"
Είμαι ένας Δείπνος Μυστικός
δίπλα ο Ιούδας κλαίει σκυφτός
και είμαι αδερφός του...,
αποδεικνύοντας έτσι την στενή σχέση των Αποστόλων.
Ο Ιούδας είχε περάσει ήδη τρία χρόνια από τη ζωή του με τον Ιησού, είχε πιστέψει και είχε αφοσιωθεί σε Αυτόν ή είχε πιθανόν κι άλλους λόγους να το κάνει. Του δόθηκε, κατά τη θρησκευτική παράδοση, μια ευκαιρία με αυτήν την αφοσίωση που επέδειξε, αλλά και την Πίστη φυσικά. Έκανε μια επιλογή, που οι αδελφοί του από τον Μυστικό Δείπνο, τουλάχιστον οι επιλεγόμενοι ως «επίσημοι» Ευαγγελιστές Λουκάς και Ιωάννης, την παρουσιάζουν έργο του σατανά και την ψυχή του Ιούδα λεηλατημένη από αυτόν. Και τελικά φτάνουμε σε ένα αποτέλεσμα που, κατά την ιστορία, εκείνος τελικά επέλεξε σαν τελική του απόφαση. Ξέρουμε βέβαια και την ιστορία για τον Πέτρο, όπως και το περίφημο «πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις», ξέρουμε επίσης ότι απλά πέρασε στα «ψιλά» της ιστορίας, δημιουργώντας «αποφθέγματα» για ανθρώπους.
Και γνωρίζουμε κάτι πιο ουσιαστικό, αλλά ελάχιστα έχουμε ασχοληθεί με αυτό. Ο Πέτρος κατά τη σύλληψη του Ιησού, χτυπάει με μαχαίρι τον βοηθό του Καϊάφα, τον Μάλχο και του κόβει το αφτί. Τότε γεννήθηκε η περίφημη φράση «μάχαιραν έδωσες, μάχαιραν θα λάβεις», προς τον Πέτρο από τον Ιησού, με πιο εύπεπτα -και παλιότερα- λόγια.
«Ό,τι κάνεις, βρίσκεις. Αυτός είναι νόμος», είχε πει αιώνες πριν και ο Αισχύλος.
Το ερώτημα λοιπόν είναι αν ο Πέτρος έχει μαχαίρι, γιατί δεν το χρησιμοποιεί ενάντια στον Ιούδα και καταφέρεται έναντι άλλου στην παρούσα φάση; Θα πει κανείς γιατί πηγαίνει προς εκείνον που προσπαθεί να αιχμαλωτίσει τον Δάσκαλο, αλλά και πάλι αμέσως μετά μένει μόνος με τον Ιούδα. Μήπως γνωρίζει περισσότερα ή «ωθείται» να αφήσει την ιστορία να εξελιχθεί; Και αυτός θα είναι ένας εξαιρετικό λόγος του Θεϊκού Μεγαλείου, διότι πολύ απλά…,
… αν θα μπορούσε ο Ιούδας να μην πράξει όπως έπραξε, αυτό το φανερώνει η άμεση μετάνοιά του.
Μετάνιωσε και αυτοκτόνησε, αλλά έκανε και δεύτερο σφάλμα για τα δεδομένα της θρησκείας, η αυτοκτονία είναι από μόνη της ένα έγκλημα. Η αλήθεια είναι λοιπόν ότι ο ρόλος του είναι από μόνος του μοναδικός, το φιλί και η προδοσία έχουν καταγραφεί και ως ταυτόσημες πράξεις στα ιστορικά ντοκουμέντα. Άσχετα αν στα επόμενα χρόνια ορίστηκε το φιλί και σαν στοιχείο Αγάπης κατά το Πάσχα ή ορίστηκε και το φιλί της Ζωής που, ειρήσθω εν παρόδω, έχει το χαρακτήρα μιας έμμεσης Ανάστασης από Άνθρωπο προς Άνθρωπο.
Ιούδας στα εβραϊκά σημαίνει «Ο Θεός έχει υμνηθεί», άλλο ένα στοιχείο «τραγικής ειρωνείας» εκτός του καθήκοντος να είναι ο ταμίας των Αποστόλων, ένα ρόλο που, όπως είπαμε, του έδωσε ο Ιησούς από την αρχή. Και πιο ειρωνικά ακόμα, η "εν ανθρώποις ιστορία" συνεχίζεται μετά το θάνατό του, αφού το Συμβούλιο των Γραμματέων αποφάσισε να μην βάλει τα «ματωμένα» χρήματα πίσω στον ταμείο και αγόρασε με αυτά έναν αγρό για να θάβονται οι εξοστρακισμένοι, πρόκειται για τον περίφημο "Αγρό του Αίματος" ή «Αγρό του Κεραμέως» (ακελδαμά στα αραμαϊκά). Κατά μια άλλη εκδοχή ο αγρός ήταν ήδη αγορασμένος από τον Ιούδα και εκεί πέθανε με φρικτό τρόπο.
Κατόπιν πολλών γεγονότων, τελικά δημιουργείται το ερώτημα, επειδή σπάνια μπαίνουμε στον κόπο να αναρωτηθούμε γιατί οδηγήθηκε στη μοιραία πράξη της προδοσίας. Μήπως τα 30 αργύρια δεν ήταν το πραγματικό κίνητρο;. Ήταν τελικά θύμα ή θύτης; Ή απλά είχε πιστέψει ότι ο Χριστός θα μπορούσε να είναι αρωγός στα σχέδια που είχε για τη σκλαβωμένη Πατρίδα του;
Ο Ιούδας, ¬ ο μόνος από τους μαθητές που δεν ήταν Γαλιλαίος ¬ ανήκε στο κίνημα των Ζηλωτών. Και μάλιστα ανήκε, όπως προκύπτει από πηγές, σε υποκατηγορία των Ζηλωτών, τους επονομαζόμενους Σικάριους, μια ιδιαίτερα εξτρεμιστική ομάδα, τύπου «ανταρτών των πόλεων». Η γλωσσική παραφθορά από την ομάδα «Σικάριοι», είναι πιθανό να έχει δώσει την επονομασία Ισκαριώτης στον Ιούδα. Οι Ζηλωτές λοιπόν επεδίωκαν ακόμη και με τη χρήση βίας, την ανατροπή της ρωμαϊκής κυριαρχίας στο Ισραήλ. Επομένως είχε στο μυαλό του, όπως και οι σύντροφοί του, μια εθνική εξέγερση ή μια επανάσταση που δεν θα είχε κανέναν θρησκευτικό χαρακτήρα. Κατά συνέπεια, όταν ο Ιούδας διαπίστωσε ότι ο Δάσκαλός Ιησούς, παρά τις χαρισματικές ικανότητές του, δεν ενδιαφερόταν για την απόκτηση της επίγειας εξουσίας, απογοητεύθηκε οικτρά και τον πρόδωσε.
Με αυτήν την εκδοχή προσανατολίζεται η ταινία του Φράνκο Τζεφιρέλι, «Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ», (1977), όταν ο Ιούδας ομολογεί: «Είμαι μπερδεμένος. Πάντα πίστευα ότι η δράση, η πολιτική δράση, θα μπορούσε να λύσει όλα τα προβλήματα. Νόμιζα ότι αρκούσε να σκέφτεσαι και να δρας με ενάργεια, αλλά φοβάμαι ότι ο Δάσκαλος δεν συμφωνεί. Δεν έχει ανάγκη από τις ιδέες μου».
Ήταν Πέμπτη, πριν από 1980 χρόνια περίπου, όταν καταβλήθηκε το πιο διάσημο ποσό στην ιστορία της ανθρωπότητας: η αμοιβή του Ιούδα έναντι της προδοσίας στον Ιησού Χριστό.
Τα «τριάκοντα αργύρια», στα οποία αναφέρεται η Καινή Διαθήκη είναι το διάσημο ποσό, αλλά ακούγονται σαν μικρό ποσό. Και σίγουρα έχουν μεγάλη σημασία αν υπολογίζει κανείς σε σχέση με το αντάλλαγμα, ότι δηλαδή με αυτά πουλήθηκε μια ζωή και όχι μια οποιαδήποτε. Ήταν όμως όντως λίγα τα λεφτά; Πόσα άξιζαν, πόσα αξίζουν αυτά τα «αργύρια»; Και επιπλέον: Υπήρχε καθόλου αυτό το νόμισμα; Οι ειδικοί επισημαίνουν πως, αν μπορεί να συγκριθεί το αργύριο εκείνης της εποχής με τα σημερινά νομίσματα, τότε μιλάμε για τριακόσια έως τετρακόσια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί (τότε) με την τιμή ενός Σέκελ της Τύρου. Επομένως, ο Ιούδας εισέπραξε ένα ποσό που μεταφράζεται σε 10-12.000 ευρώ περίπου. Με αυτά μπορεί να αγοράσει κάποιος ένα μικρό αυτοκίνητο σήμερα ή ένα μεταχειρισμένο.
Κάτι που επίσης μας διαφεύγει, όταν σκεφτόμαστε αυτήν την Ιστορία, όταν συζητάμε περί προδοσίας, τον Ιούδα κ.λ.π. Από τη στιγμή που ο Ιούδας αυτοκτονεί, δεν έχει εικόνα των Παθών του Ιησού, δεν ξέρει δηλαδή τι θα τον κάνουν, όταν τον συλλαμβάνουν. Επομένως έχουμε να κάνουμε με ειλικρινή μεταμέλεια ή απόλυτη γνώση της συνέχειας, ακολουθώντας τη μοίρα που έχει επιλεγεί για εκείνον και όντας σημαντικός φίλος του Ιησού.
Κάποιες πηγές λένε πως υπήρχε δόλος στην απόφασή του να αυτοκτονήσει, θεωρεί δεδομένη την Ανάσταση του Κυρίου που θα σημάνει και τη συγχώρεση των ψυχών στην Κόλαση, αμέσως μετά την Ανάληψη της Βασιλείας των Ουρανών. Επομένως θα βρεθεί στην Κόλαση μεν, αλλά σε πολύ καλό "timing" από την άλλη. Θα μπορούσαμε να τη δούμε πιο θερμά, αν δεχτούμε το γεγονός ότι η ανθρώπινη βούληση είναι ελεύθερη, σύμφωνα με τη χριστιανική Πίστη. Αλλά τότε έχουμε να κάνουμε με πολλαπλά εγκλήματα από τον ίδιο άνθρωπο και επιπλέον, να δεχτούμε αναφανδόν, αφ' ενός την χωρίς κριτήρια συγχώρεση του Θεού και την εξίσωση όλων είτε καλών ή κακών. Αφ' ετέρου τη σατανική «εμπλοκή», όπως παρουσιάζεται στα αποδεκτά σήμερα Ευαγγέλια. Το «Κακό», μην ξεχνάμε, επιχείρησε να επηρεάσει και τον ίδιο τον Ιησού, όταν λιγοψύχησε στο Όρος της Γεθσημανή, δείχνοντάς του πως θα χρησιμοποιηθεί το όνομά του στα χρόνια που θα έλθουν.
Το πλέον πολυσυζητημένο πρόσωπο της Παγκόσμιας Ιστορίας τελικά είχε κάποιο σκοπό;
(τι βουλόμενος)
ή ό,τι έκανε ήταν σύμφωνο με την επιθυμία Κάποιου;
(βουλομένω τινί έστι);
Επειδή τελικά «άγνωσται αι βουλαί του Κυρίου», ας ολοκληρώσουμε με μια «θέση», που επιβάλλεται από τη θέση που έχει πάρει ο Δάντης αρχικά.
Κατά την πιθανότερη εκδοχή για τη «Θεία Κωμωδία», ο Δάντης ξεκίνησε το ταξίδι του για τον Άδη στις 8 Απριλίου του 1300, πριν από 721 χρόνια και κάτι μέρες. Ήθελε να εξορίσει με τη σειρά του στο πυρ το εξώτερον, πολιτικούς διεφθαρμένους και άλλους αλληλοσπαραγμούς που συνέβαιναν στην πατρίδα του. Με τον τρόπο αυτόν, κατέγραψε που θα καταλήξουν οι μεν, οι δε και οι υπόλοιποι. Ο Ιούδας ο Ισκαριώτης, για να μην τον μπερδεύουμε με άλλους που είχαν ίδιο όνομα, καταγράφεται ως ο έσχατος, ο αιώνια τιμωρούμενος. Μόνο που στην περίπτωση του Δάντη, η προδοσία στο πρόσωπο του Ιησού εξισώνεται με την προδοσία στο πρόσωπο του Ιούλιου Καίσαρα. Εκτίμηση λοιπόν είναι ότι εδώ αδικείται κατάφορα πλέον ο Ιούδας, είτε μιλημένος ή όχι!
Σχολιάστε