Λάκης Παππάς: Ο «ατμοσφαιρικός» τροβαδούρος
Γράφει ο Κώστας Προβατάς
Έκανε την πρώτη του καλλιτεχνική εμφάνιση το 1959, παίζοντας κιθάρα στη θεατρική παράσταση «Παραμύθι χωρίς όνομα» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, αντικαθιστώντας τον δάσκαλό του, Γεράσιμο Μηλιαρέση. Τη μουσική της παράστασης είχε γράψει ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος διέκρινε το ταλέντο του στην κιθάρα και το τραγούδι.
Θυμάται ο Γιώργος Παπαστεφάνου:
«Δύο χρόνια αργότερα ο Γιώργος Μπουκουβάλας, ο ιδρυτής των Μπουάτ, άνοιξε τον «Τιπούκειτο», το πρώτο καλλιτεχνικό καφενείο που είχε ποτέ η Αθήνα και εκεί σύχναζε η νεολαία. Συχνάζαμε κι εμείς εκεί και κάποιο βράδυ ακούσαμε έναν καταπληκτικό τροβαδούρο με κιθάρα να λέει τραγούδια που δεν τα ξέραμε. Του μίλησα και έμαθα ότι ήταν τραγούδια από το «Παραμύθι χωρίς όνομα». Όταν ολοκληρώθηκαν εκεί οι εμφανίσεις του Παππά, μετά από κάποιες εβδομάδες εμφανίστηκε ο Κώστας Χατζής. Η Χρυσούλα Ζώκα και ο Γιώργος Φούντας που σύχναζαν εκεί, άκουγαν τα τραγούδια του Μάνου και του μίλησαν πολύ θερμά για τον Λάκη Παππά. Ο Χατζιδάκις ζήτησε να τον γνωρίσει, ουσιαστικά πλέον και όταν αυτό έγινε, του έβγαλε δίσκο μαζί με τα κομμάτια του «Ματωμένου Γάμου». Ήταν και η πρώτη ανδρική φωνή που χρησιμοποίησε ο Χατζιδάκις, μετά τον τενόρο, τον Μούτσιο. Η αντίστοιχη γυναικεία φυσικά ήταν η Μούσχουρη».
Έτσι λοιπόν τα επόμενα χρόνια συνεργάστηκε με τον Μάνο Χατζιδάκι στα θεατρικά μιούζικαλ «Οδός Ονείρων» (1962) όπου ουσιαστικά πρωτοτραγούδησε, και «Μαγική Πόλις» (1963), αλλά και στη δισκογραφία: «Οδός Ονείρων» (1962), «Μάνος Χατζιδάκις: Πρώτη εκτέλεση» (1965), «Ματωμένος γάμος / Παραμύθι χωρίς όνομα» (1965).
Από τα μέσα της δεκαετίας του '60 και την έκρηξη του «Νέου Κύματος», εμφανιζόταν σε μπουάτ της Πλάκας και για χρόνια είχε το δικό του στέκι στην οδό Θόλου. Φυσικά έρχεται πολύ πιο πριν από την έλευση του «Νέου Κύματος», όμως όλο το στιλ που ο ίδιος εξιδανίκευσε, ήταν και για το «Νέο Κύμα» σημαντική παράμετρος. Ήταν εξάλλου και ο πρώτος τραγουδιστής που συνόδευσε τη φωνή του, παίζοντας κλασσική κιθάρα.
Το 1971 κυκλοφόρησε τον δίσκο «Πάει κι αυτή η Κυριακή», σε μουσική δική του και στίχους του Γιάννη Αργύρη και του Δημήτρη Ιατρόπουλου, με τη συμμετοχή της Πόπης Αστεριάδη, από τον οποίο έγιναν πολλές επιτυχίες. Τα τραγούδια «Πάει κι αυτή η Κυριακή», «Κι ύστερα μου μιλάς για καλοκαίρια», «Μη κουραστείς να μ' αγαπάς», «Ήταν καμάρι της Αυγής», «Μανούλα μου» έχουν καταστεί πλέον διαχρονικά. Στα κατοπινά χρόνια, όταν ο μύθος των μπουάτ “ξέφτισε”, εμφανιζόταν σε κέντρα και συμμετείχε σε συναυλίες, πάντα όμως με αξιοπρόσεκτες επιλογές και αυτήν τη διαχρονική σημασία των τραγουδιών του και του δικού του, προσωπικού στιλ.
Το 1990 κυκλοφόρησε ακόμα έναν δίσκο, που δεν έγινε ποτέ CD. Ήταν το «Τραγούδια ερωτικά και χαμηλόφωνα». Επιλογές, εκτός των δικών του τραγουδιών, από Τσιτσάνη, Θεοδωράκη, Λοϊζο, Σπανό και άλλους. Έγραψε στο οπισθόφυλλο εκείνου του -τελευταίου όπως αποδείχτηκε- δίσκου (αντίθετα με όσα έγραψε):
«Πάνε αρκετά χρόνια τώρα, που δεν επέτρεψα στον εαυτό μου τη δισκογραφική συμμετοχή, σε μια εποχή που φθείρει καθημερινά τις αξίες που υπερασπίστηκε η γενιά μου. Εξακολουθώ να πιστεύω πως βρισκόμαστε σε μία πολιτιστική ιδιαιτερότητα. Αυτή τη φορά όμως οι φίλοι με πείσανε:
"Προτιμότερη η άμυνα από την παραίτηση"».
Επειδή προαισθάνομαι, απ' την άλλη μεριά του λόφου, να φουντώνει ένα ρεύμα νεανικό που πάνω στο γύρισμα του αιώνα θα σαρώσει τα πάντα, οφείλω να πράξω το μόνο που ξέρει και δικαιούται ένας τραγουδιστής με τα δικά μου ιδανικά: Ν' ανοίξω και πάλι την πόρτα, για να περάσει ο καινούργιος άνεμος. Έτσι, θ' ακολουθήσουν κι άλλοι δίσκοι μου. Ξανακουρδίζω λοιπόν την κιθάρα μου:
«… το ελληνικό τραγούδι δεν πέθανε ακόμα, καλώς σας βρήκα".
Αν εξαιρέσουμε το δίσκο του Μάνου Χατζιδάκι με τα τραγούδια από το «Ματωμένο Γάμο» και το «Παραμύθι χωρίς όνομα» που κυκλοφόρησε το 1965, αυτός είναι ο μοναδικός ολόκληρος δίσκος που τραγούδησε ο Λάκης Παππάς στην καριέρα του. Κι αυτή είναι η πραγματικότητα…
Έγραφε ο Νότης Μαυρουδής στον ιστότοπο «TAR»:
«Από παλιά, γύρω στο '61, όταν τον άκουσα για πρώτη φορά να τραγουδάει με την κιθάρα του, τον θεώρησα ως έναν από τους σπουδαιότερους ατμοσφαιρικούς τροβαδούρους. Γνήσιος εκπρόσωπος και τέκνο ταπεινό τού '60, διατήρησε, για πολλά χρόνια, το χάρισμα να δημιουργεί τον κατάλληλο μουσικό χώρο, για όλους εκείνους που στοχάζονται τη ζωή μέσα από τον λυρισμό... Δίχως να το γνωρίζει έγινε «σημείο αναφοράς» και «τρόπος έκφρασης», για πολλούς ανθρώπους που στηρίζονται στο συναίσθημα και την τρυφερότητα. Ο τροβαδούρος Λάκης Παππάς σηματοδότησε ένα σημαντικό κομμάτι της δεκαετίας τού '60. Βρήκε μιμητές και επηρέασε πολλούς από τους ομότεχνους της εποχής του. Μετά από εκείνον ξεκίνησα να παίζω κι εγώ κιθάρα στους χώρους των μπουάτ, πνευματικά φυτώρια για του '60 τούς εκδρομείς και η εμπειρία μου αυτή, μαζί με την καλλιτεχνική του παρουσία, με επηρέασε καθοριστικά. Υπήρξε πρωτοπόρος τής κιθαριστικής συνοδείας τραγουδιών και με την χαρακτηριστική του βραχνάδα, ερμήνευσε τραγούδια που έμελλε να αποδειχθούν σημεία αναφοράς στην ιστορία τού ελληνικού τραγουδιού. Και βέβαια τίποτα δεν είναι τυχαίο».
Ο Μάνος Χατζιδάκις, με τη χαρακτηριστική μουσική του ευφυΐα αντελήφθη αμέσως την ερμηνευτική προσωπικότητα και το ηχόχρωμα της φωνής του Λάκη και θα δηλώσει στο σημείωμά του για το δίσκο «Παραμύθι χωρίς όνομα»:
«Απίθανη φωνή μες την θαμπάδα της, ζεστή κι ευαίσθητη σαν ακριβό έγχορδο, εκφραστική και τραγική μαζί».
Σχολιάστε