Λαυρέντης Μαχαιρίτσας - Έλα, ρε ψυχούλα μου…
Γράφει ο Κώστας Προβατάς
Κάθε φορά που μπαίνω στη διαδικασία να «ψαχτώ» σε ένα αφιέρωμα, μπαίνω πρώτα στο πετσί του. Για ποιον ή ποια γράφω, να συλλέξω το κάτι διαφορετικό ίσως, να δω με μια άλλη προοπτική ματιά, να ταυτιστώ στα εσώψυχά του. Δεν υπάρχει καλλιτέχνης χωρίς εσώψυχα, μην το συζητήσουμε καν…
Με τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, ένιωσα αυτό που λέμε «εδώ είμαστε» και το ένιωσα από πριν, όταν τον έβλεπα σε συναυλίες, όταν τον άκουγα, όταν διάβαζα συνεντεύξεις του, όταν μπόρεσα κάποια στιγμή να τον πλησιάσω και να ανταλλάξουμε δυο κουβέντες σε ένα καφέ που καθόταν, το έκανε χωρίς κομπασμό και χωρίς να το σκεφτεί. Τότε μου είπε:
«Ρε συ, μικρός έπαιζα πολύ στην κιθάρα ένα τραγούδι που μου άρεσε πολύ, ''Ο Στρατής'' σε στίχους Σώτιας Τσώτου και μουσική Κώστα Χατζή».
Ήταν μια εποχή που δεν έκανα πλέον ραδιόφωνο ή αρθρογραφία, αλλού με πήγε η ζωή, αλλά συγκινήθηκα. Η εισαγωγή του τραγουδιού «Ο Στρατής» ήταν το πρώτο ραδιοφωνικό μου σήμα στην ελεύθερη ραδιοφωνία. Κι έτσι, λάτρεψα τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα που μιλήσαμε για λίγο, ήταν πριν το «Διδυμότειχο Blues», κάπου στα τέλη του '89. Κι αυτό το Διδυμότειχο ε;
Εισιτήριο επιτυχίας, όπως κι ο ίδιος το παραδέχτηκε. Αλλά έτσι είναι αυτά τα πράγματα, τυχερός ένας ταλαντούχος άνθρωπος. Ροκάς κατά βάση, τραγούδησε αγγλικό στίχο χωρίς επιτυχία τότε, έπρεπε να ερμηνεύσει την «αγχωμένη μ…κία» των στρατιωτικών βιωμάτων του και να είναι μαζί του κι ο Νταλάρας! Κι η πόρτα διάπλατη πια, για το γιο του μαέστρου και πιανίστα της Κρατικής Ορχήστρας της ΕΡΤ, Δημήτρη Μαχαιρίτσα, που έφυγε από τη ζωή μόλις στα 36 του χρόνια.
Μαρτυράει εύκολα στις συνεντεύξεις του ότι κινδύνεψε να «μπατάρει», να «κυλήσει» σε ναρκωτικά και άλλα περίεργα, αλλά ποτέ δεν έφτασε στο απροχώρητο. Γι' αυτό πολλά χρώσταγε στη γυναίκα του, Ελένη, για την οποία ουσιαστικά αποφάσισε να μην μπει σε άλλες περιπέτειες, μέχρι που… την παντρεύτηκε! Έκανε παρέα με τον Παύλο Σιδηρόπουλο μια εποχή, ενώ το σχολείο το σταμάτησε, γιατί δεν τα πήγαινε καλά στα μαθήματα, αλλά και γιατί είχε τσακωθεί μ' έναν καθηγητή του, με αποτέλεσμα να αποβληθεί από όλα τα Γυμνάσια! Ακολουθούν δεκάδες δουλειές, όπως μπάρμαν, παρκαδόρος, σερβιτόρος σε καφετέρια και πολλές άλλες. Στο στρατό υπηρετεί 14 μήνες σαν προστάτης (και άλλους 5-6 μήνες φυλακή).... Δούλεψε και στη MINOS EMI στις αποθήκες, όμως δεν ήταν κι ο καλύτερος υπάλληλος, όπως έλεγε ο Μίνως Μάτσας στο βιβλίο του, «Πίσω από τη Μαρκίζα, 40 χρόνια ελληνικής μουσικής όπως την έζησα». Γι' αυτό… και απολύθηκε!
Αλλά το σαράκι δε φεύγει εύκολα. Οι πρώιμοι PLJ Band των Μαχαιρίτσα, Μιτζέλου και λοιπών, δημιούργησαν έναν ARMAGEDDON της εποχής των 80s με παγκόσμια πρώτη τους στίχους από την Αποκάλυψη του Ιωάννη και δη στα αγγλικά. Τότε πούλησαν 400 κομμάτια, σήμερα μπαίνεις σε δημοπρασία, για να βρεις το άλμπουμ αυτό. Η επιτυχία κάνει τον κύκλο της ποικιλοτρόπως και μάλιστα χωρίς χρονικό ορίζοντα!
Και οι… αποτυχημένοι PLJ Band γίνονται Τερμίτες, αποφασίζουν να το δουν αλλιώς και το γυρνούν σε ελληνικό στίχο. Η μουσική σκηνή τότε γνωρίζει μια μεγάλη ανατροπή με το άλμπουμ «Η αμαρτωλή Μαρία», όπου ακούγεται η περίφημη «Σκόνη» από τον Γιώργο Νταλάρα, σε στίχους του Γιώργου Μαρματάκη και μουσική του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα.
Όλα θα βρουν το δρόμο τους κι ας είναι ακόμα 1984, οι Τερμίτες είναι πλέον κεφάλαιο της ελληνικής μουσικής. Το 1986, στα «Τσιμεντένια Τρένα» θα ακουστεί και η σπουδαία Φλέρυ Νταντωνάκη. Την εκθείασε ο Μαχαιρίτσας, ακούγοντάς την στο «Τραγούδι της νύχτας» κι ας ταλαιπωρήθηκαν μέχρι να ολοκληρωθεί η εγγραφή, αφού η Νταντωνάκη ήταν ανικανοποίητη. Την ίδια χρονιά θα προκύψει και το υπέροχο «Πόσο σε θέλω», μια κληρονομιά πλέον του ερωτικού τραγουδιού, μια επιτομή της αγνής αγάπης, μια μοναδικότητα. Τέτοια που την αγάπησε όσο τίποτα ο δημιουργός της, αλλά ακόμα περισσότερο οι απανταχού ερωτευμένοι.
Η απαρίθμηση του έργου του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα από το σημείο που χωρίζουν οι Τερμίτες θα διαρκέσει μια στιγμή και ίσως πέντε γραμμές, αλλά τι μένει σαν επίγευση, αλήθεια!
Ποιος μπορεί να είναι κοντά στον κόσμο, να τον ευαισθητοποιεί, να τον προκαλεί, να τον κάνει να σηκώνεται να τραγουδήσει, να τον κάνει να ερωτευτεί!
Εκείνος που το κάνει είναι ιστορικά σπουδαίος και διαχρονικός, τόσο απλά. Ο «Νότος», ο «Μικρός Τιτανικός», ο «Παλιός στρατιώτης», ο «Τούρκος στο Παρίσι», τα «Τερατάκια τσέπης», «Και τι ζητάω», «Μου λες τα μάτια σου», «Ρίξε Κόκκινο στη νύχτα», «Πεθαίνω για 'σένα» και όπως λέει ο τίτλος «Έλα ψυχούλα μου». Κι είναι μακρύς ο κατάλογος…
Το «Πεθαίνω για σένα» είναι κινηματογραφικό, όπως κι άλλα που έγραψε για κινηματογράφο και θέατρο. Εκτός άλλων, μεγάλη επιτυχία ήταν και το «Εφάπαξ» που τραγούδησε ο Γιάννης Κότσιρας με καταπληκτικούς στίχους του φίλου του, Ισαάκ Σούση, ενώ έχει γράψει (και πάλι εκτός άλλων) τη μουσική στην «Τρικυμία» του Σέξπιρ (λέγεται με την προτροπή του Μάνου Ελευθερίου που λάτρευε τον Σέξπιρ), τις «Τρωάδες», αλλά και το «Χωρίς Οικογένεια» του Μαλό.
Στα τελευταία χρόνια τόλμησε άλλα πράγματα ή ολοκλήρωσε όσα είχε μέσα του και δεν έβρισκαν την κατάλληλη στιγμή. Το 2014 στο άλμπουμ «Μια τρύπα στον καιρό… κύριε Μάνο» τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα πλαισιώνουν οι συνήθεις ύποπτοι φίλοι-συνεργάτες, εκείνοι που με στίχους και μουσικές υπέγραφαν μερικά από τα ωραιότερα τραγούδια του μέχρι τότε. Στην ομάδα των δημιουργών, προστίθεται ένα ακόμη πρόσωπο κλειδί. O «κύριος Μάνος» του τίτλου. Ο κύριος Μάνος της Ελληνικής ποίησης, των στίχων, των γραμμάτων. Ο Μάνος Ελευθερίου δίνει τους στίχους του σε πέντε από τα κομμάτια και δίνουν μαζί μια γροθιά στο μαχαίρι στα περίφημα «10 γραμμάρια», μια αληθινή ιστορία ενός μικρού χρήστη που πέθανε, όταν συνελήφθη και τα υπόλοιπα τα λέει ο Μαχαιρίτσας στο τέλος του τραγουδιού.
«Ο Διονύσης Τσακνής μου είπε μετά την επιτυχία που είχε το "Διδυμότειχο": ''Δεν παίζουμε σ' ένα μαγαζί μαζί;''
Και ξαφνικά συνειδητοποιώ, ότι από εκεί που ήμουν στο πουθενά, βρέθηκα σ' ένα μαγαζί που ήταν ουρές απ' έξω. Και άλλαξε η ζωή μου τελείως. Μπήκαν τα πράγματα σε μια ρότα. Κι αυτό όμως με σκαμπανεβάσματα όμως.
Η ζωή είναι τοκογλύφος. Δεν σου δίνει τίποτα απλόχερα. Στα δίνει κι από δίπλα στα παίρνει.
Αυτά που μου δίνονταν στη δουλειά συνέβαιναν συγχρόνως με προσωπικές τραγωδίες» (πηγή: εφημερίδα ΕΦΣΥΝ).
Κι όντως, «Άλλαξαν πολλά», όπως ονόμασε το άλμπουμ του το 2017. Στις προσωπικές του τραγωδίες προέκυψε η μανιοκατάθλιψη, κυρίως όμως τα καρδιακά του προβλήματα, εκείνα που του στέρησαν περισσότερο χρόνο ζωής, αγάπης, δημιουργίας και ξεγνοιασιάς. Πάντα έβρισκε τον τρόπο να αφήσει το στίγμα του, διαλέγοντας στίχο έξυπνο, για να τον ντύσει. Και κάπως έτσι έντυσε και μια «Παράγκα», ουσιαστικά μια ολόκληρη Ελλάδα…
«Η διασημότητα δεν με ενδιέφερε ποτέ»
.«Εντάξει, κέρδισα το να θέλω να μου βγει το διαβατήριο σε τρεις μέρες και να μου το στέλνουν οι άνθρωποι την επομένη. Απ' την άλλη, πας να φας σ' ένα εστιατόριο και είναι άνθρωποι που σε καρφώνουν και σου μετράνε τις μπουκιές»…
Θα γυρίσω στην αρχή να θυμηθώ, όταν μου είπε ότι αγαπούσε τον «Στρατή» του Χατζή και της Τσώτου, να αφήσω εδώ σαν φόρο μικρής τιμής ένα κουπλέ… Για τον Λαυρέντη, τον άνετο, τον Παναθηναϊκό…
Όταν πεθάνω, βρε Γιωργή
όταν σαλπάρω από τη γη
βάλε στην κάσα μου πανιά
βάλε της άλμπουρα, σχοινιά
πες πως ταξίδεψε κι αυτός
ο τυχερός, ο τυχερός.
Σχολιάστε