Mάνος Ξυδούς: Εσύ εκεί...
Γράφει ο Κώστας Προβατάς
«Μέσα μας υπάρχει κάτι που δεν έχει όνομα· αυτό το κάτι είναι αυτό που είμαστε», τάδε έφη Ζοσέ Σαραμάγκου, ένας άνθρωπος που δεν είχε ολοκληρώσει βασικές σπουδές, αλλά κατάφερε να ακουμπήσει με αυτό το «κάτι» του κόσμο και κοσμάκη, μέχρι και να πάρει το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1998. Αν αυτό το «κάτι» το αγαπάς, το μεγαλώνεις, το χαϊδεύεις, το αναδεικνύεις, θα αποδειχτεί μοιραίο, μοιραίο σε κάθε έκφανσή του.
Και ο Μάνος Ξυδούς είναι μια απόλυτη περίπτωση «all around player», χρησιμοποιώντας έναν μπασκετικό όρο. Προσηλωμένος σε έναν στόχο από την αρχή που «έπιασε» να ανακατεύεται με τη μουσική βιομηχανία, αν και άλλων σπουδών, αλλά και με τη μουσική γενικότερα, έχοντας αυτό το «κάτι». Ο στόχος ήταν να παράξει μουσική, να αφήσει αποτυπώματα, όλη του η διαδρομή αυτό λέει.
Από το 1984 με την περίφημη “Sandrina” των δικών του Dreamer and the full moon, αυτός που ήταν παρών στον συντονισμό του «Φλου» του Σιδηρόπουλου, που πίστεψε στους αδελφούς Κατσιμίχα, σαν υπεύθυνος της ΕΜΙ, φρόντισε για τις σπουδαίες συνεργασίες Ρακιντζή / Ian Gillan και Πυξ Λαξ / Eric Burdon (Animals), Πυξ Λαξ / Marc Almond, που σύμπραξε στους Πυξ Λαξ με Πλιάτσικα και Στόκα, δημιουργώντας ένα «βουνό» τραγούδια», ανακάλυψε ακόμα και τον Γιάννη Χαρούλη, τους Βωξ, τον Λεωνίδα Μπαλάφα, τους KollektivA, ενώ στον ίδιο οφείλεται και η έναρξη της προσωπικής δισκογραφίας του Μιλτιάδη Πασχαλίδη το 1995.
Στο τραγούδι «Τα μπλουζ της άγριας νιότης», όπως έχει πει ο Πασχαλίδης, ο σπουργίτης που αναφέρεται είναι ο Μάνος Ξυδούς. Πρώτη του επαγγελματική συνεργασία ως παραγωγού , είναι με τον Λάκη με τα Ψηλά Ρεβέρ (Παπαδόπουλο), τον άνθρωπο που υπέγραψε με τον Κυριάκο Ντούμο το σπουδαίο «Εσύ εκεί». Υπεύθυνος λοιπόν για ένα «βουνό» επιτυχίες, ο ένας από τους μεγάλους «Μάνους» του ελληνικού τραγουδιού, με βάζει απόλυτα στο
«πιστεύω μόνο παραμύθια λαϊκά»,
όπως εύστοχα είχε γράψει στα «Κόκκινα τα μπλουζ» για τη φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου. Μεθυστική η δημιουργία του «Μυρωδιά καλοκαιριού» (1995), που είχε τραγουδήσει με τον Μπάμπη Στόκα και η επίσης πρόσφατα εκλιπούσα Σωτηρία Λεονάρδου σε ένα υπέροχο ντουέτο.
Έτσι θα δικαιολογήσουμε τον όρο «all around player» ή άνθρωπος για όλες τις δουλειές, στο αντικείμενό του φυσικά.
Μουσικός δημιουργός, τραγουδιστής, παραγωγός, ανιχνευτής ταλέντων, δημιουργός συγκροτημάτων (όχι μόνο στους Πυξ Λαξ), ιθύνων νους σε συνεργασίες Ελλήνων καλλιτεχνών με ξένους τεράστιους αστέρες της ροκ μουσικής σκηνής. Κι όχι μόνο, αν σκεφτεί κανείς ότι το τραγούδι «Άστη να λέει» φτιάχτηκε από τον Ξυδού για τη φωνή του Στράτου Διονυσίου, που δεν πρόλαβε… Όμως το ανέλαβε, έστω και δύσκολα, ο Βασίλης Καρράς, με τα γνωστά αποτελέσματα. Και παραπάνω από αυτά, μια αγνή φιλία. Κι όλα αυτά ξεκινώντας σαν κλητήρας στην MINOS-ΕΜΙ, φτιάχνοντας καφέδες, όπως ο ίδιος είχε αποκαλύψει σε συνέντευξή του στο περιοδικό «ΠΟΠ & ΡΟΚ» το 2009!
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στους Αγίους Αναργύρους στην Αθήνα, έχοντας καταγωγή από Μήλο και Κρήτη. Μετά τον θάνατό του, η ονομασία ''Μάνος Ξυδούς'' δόθηκε προς τιμήν του στο νεόδμητο ανοιχτό θέατρο που βρίσκεται εντός του πολιτιστικού πάρκου των Αγίων Αναργύρων.
Τραγούδια όπως τα "Πούλα με", "Εσύ εκεί", "Χωρίς ντροπή", "Μόνο για εκείνη μη μου λες", "Με στέλνεις", "Τι ζητάς", "Υπάρχουν χρυσόψαρα εδώ", "Η εικόνα του χειμώνα", "Δεν θα δακρύσω πια για σένα", "Ποδήλατα δίχως φρένα", "You get in love" έχουν το ανεξίτηλο το στίγμα του.
Οι προσωπικοί δίσκοι που κυκλοφόρησε, μετά τους Πυξ Λαξ, ήταν οι εξής: Κανάστα (2005), Περιμένοντας το νέκταρ (2006), Βράδιασε, τα ξαναλέμε (2007), Μέχρι να πάρεις παγωτό, σε βρίσκει ο χειμώνας (συμμετοχή στον Πάνο Κατσιμίχα) (2007), Τ' αστέρια θα 'ναι πάντα μακριά (2008). Το 2010 συμμετείχε στην περιοδεία Best Of Tour των Χάρη & Πάνου Κατσιμίχα, η οποία ήταν και η τελευταία του συναυλιακή περιοδεία.
Με την πρωτοβουλία των πρώην συνεργατών του στους Πυξ Λαξ, του Φίλιππου Πλιάτσικα και του Μπάμπη Στόκα, ολοκληρώθηκε μετά τον θάνατό του και ο τελευταίος δίσκος του με ονομασία “Όταν θα φύγω ένα βράδυ από 'δω”, ο οποίος είχε μείνει στη μέση, και κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2010. Στο δίσκο αυτό συμμετείχαν οι Διονύσης Τσακνής, Νίκος Πορτοκάλογλου, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Μίλτος Πασχαλίδης, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Λάκης Παπαδόπουλος, Όναρ, Μύρωνας Στρατής. Επίσης, η Μαρία και η Νάντια Σπηλιωτοπούλου, και οι κόρες του Μάνου, Κατερίνα και Νέλλυ Ξυδούς. Ο Πάμπος Φιλίππου έγραψε τους καταπληκτικούς στίχους στο «Όταν θα φύγω ένα βράδυ από δω», ο Ξυδούς το καλλώπισε συνθετικά και το ερμήνευσε μοναδικά, αφήνοντας σε μας τις αναμνήσεις:
Σαν το τραγούδι που χάνει τη μιλιά του
με αλήτες στίχους που δεν άντεξαν το φως
σαν ένας έρωτας που πέρασε η μπογιά του
έτσι θα φύγω ένα βράδυ από δω.
Το βράδυ αυτό που μνημόνευε εκείνο το τραγούδι ήρθε, μόλις στα 57 χρόνια του σπουδαίου αυτού ανθρώπου. Ήταν το βράδυ της 13ης Απριλίου του 2010.
Ένα μουσικό ταξίδι στο έργο του Μάνου Ξυδού ή αλλιώς “Πρίγκιπα της δυτικής όχθης” όπως χαρακτηριστικά τον αποκαλούσαν οι φίλοι του, κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα, τον Φεβρουάριο του 2021, από την Minos Emi / Universal, με διαφορετικές ερμηνείες των τραγουδιών που όλοι αγαπήσαμε και από διαφορετικούς τραγουδιστές. Κάποιες ερμηνείες είναι εξαιρετικές, κάποιες άλλες ίσως δεν έπρεπε να γίνουν, αλλά αυτό το κρίνει ο κόσμος και η ιστορία.
ΜΑΝΟΣ ΞΥΔΟΥΣ «Ο ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΟΧΘΗΣ»
Υ.Γ. Δεν έχω ολοκληρώσει γραπτά ακόμα κάποιες σκέψεις που με «ιντριγκάρουν», σε σχέση με το όνομα «Μάνος» στην ελληνική μουσική. Λογαριάζοντας και τον επόμενο που έφυγε μετά τον Ξυδούς, τον Ελευθερίου δηλαδή, είναι τέσσερις (4). Χατζιδάκις, Λοίζος, Ξυδούς, Ελευθερίου, τεράστιες μορφές, λες και το όνομα έχει τη χάρη του. Μπορεί και να την έχει, άλλωστε κάπου κοντά σε αυτό το χαϊδευτικό, δεν είναι και λίγοι οι «Μανώληδες» δημιουργοί, με πιο πρόσφατο που έφυγε τον Ρασούλη. Φυσικά θα βρούμε κι άλλους πιο πίσω και συνέχεια, όπως π.χ. ο Χιώτης, όμως το «Μάνος» είναι μάλλον σημαδιακό.
Σχολιάστε