Nίκος Ξανθόπουλος - Τραγουδώντας με το «παιδί του λαού»
Γράφει ο Κώστας Προβατάς
Τον Νίκο Ξανθόπουλο τον θυμάμαι πάντα ως μια εικόνα συνδεδεμένη με τις ταινίες του, το ρόλο του εκείνον τον δραματικό που αναδείκνυε όμως πάντα αξίες, όπως την αγάπη, τη φτωχή πλην τίμια αγάπη καθώς την ιερότητα της μάνας, φιγούρα εμβληματική στις ταινίες του. Εξάλλου, ακόμα και σήμερα αναπαράγονται ατάκες του από ταινίες, που κάποιες έχουν «έρθει» στο σήμερα -η αλήθεια είναι και με κάποια σκωπτική πλευρά- και παραμένουν διαχρονικές.
Θυμίζω το
«όχι για 'μένα, για τη φουκαριάρα τη μάνα μου».
Αλλά πόσο συγκινητικό και το
«Τυχερός όποιος έχει τη μάνα του».
Αλήθειες ζωής λοιπόν, από έναν άνθρωπο που έμεινε συνυφασμένος με το ρόλο αυτόν, άλλωστε δε μας έχει διδάξει κάτι διαφορετικό ο καλλιτεχνικός βίος του Στέλιου Καζαντζίδη, του κολοσσού του λαϊκού μας τραγουδιού. Κι εκείνος έμεινε θρύλος, τραγουδώντας τη φτώχεια, τη μετανάστευση, την ξενιτιά αλλά και τον έρωτα.
Ο Νίκος Ξανθόπουλος δεν έμεινε πίσω, για όσους τον θυμούνται και από την πλευρά του τραγουδιστή, εξάλλου άφησε πίσω του έργο, κάπου 9 άλμπουμ και κάμποσα δισκάκια 45άρια. Το σύνολο έχει καταμετρηθεί κοντά στα 300+ τραγούδια να έχουν ηχογραφηθεί με τη φωνή του, όχι κατ' ανάγκην πρώτες εκτελέσεις. Αντίθετα, επιλέχθηκε να ξαναπεί σημαντικά τραγούδια λαϊκά, όπως του τα δίδαξαν οι πρωτομάστορες (γι' αυτόν) Απόστολος Καλδάρας και Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, κυρίως για τις ανάγκες των έργων του εκείνη την εποχή.
Κάπου 45 είναι συνολικά τα κομμάτια της περιόδου 1964-1971, που «έντυσαν» τις ταινίες του δημοφιλούς πρωταγωνιστή στην Κλακ Φιλμ του Απόστολου Τεγόπουλου.
Μια μικρή κινηματογραφική εταιρεία, που χάρη στο ταλέντο και το «γκελ» του Ξανθόπουλου, έφερε τα πάνω-κάτω εκείνη την εποχή. Και να σημειώσουμε ότι πρόκειται για δημιουργίες κορυφαίων στιχουργών και συνθετών, όπως οι Καλδάρας, Παπαγιαννοπούλου, Μητσάκης, Ξαρχάκος, Παπαδόπουλος, Σπανός, Άκης Πάνου, Μανισαλής, Ψυχογιός, Πυθαγόρας, Λεμονόπουλος κ.ά. Τα περισσότερα από αυτά κυκλοφορούσαν στην Columbia σε δίσκους 45 στροφών παράλληλα με την προβολή των ταινιών, με ερμηνευτές τους Μιχάλη Μενιδιάτη -κυρίως-, Μανώλη Αγγελόπουλο, Γρηγόρη Μπιθικώτση, Πάνο Γαβαλά κ.ά. αλλά και στην Odeon με τον Βαγγέλη Περπινιάδη. Αντίστοιχα, ο Νίκος Ξανθόπουλος τα δισκογραφούσε για λογαριασμό των «μικρότερων» Fidelity και Polydor, όμως και ως ερμηνευτής καταφέρνει τελικά το ό, τι καλύτερο. Αν δηλαδή αναλογιστούμε και τις δυσκολίες που υπήρχαν στην εγγραφή τους την εποχή εκείνη, θα δώσουμε την πρέπουσα σημασία στο ταλέντο του καλλιτέχνη. Κι ο Νίκος Ξανθόπουλος το είχε, μάλιστα το αναζήτησε και στα επόμενα χρόνια σαν καριέρα, συμμετέχοντας ακόμα και σε σχήματα κέντρων με μεγάλη επιτυχία. Υπήρξε άλλωστε πολύ αγαπητός στον κόσμο.
Εκτός από τα παραπάνω, γνωστά λίγο πολύ στους περισσότερους, ο Νίκος Ξανθόπουλος αγαπούσε πολύ και τον αθλητισμό και την Α.Ε.Κ. Γεννημένος στη Νέα Ιωνία ήταν σχεδόν αναπόφευκτο. Όταν δεν φανταζόταν τον εαυτό του πάνω στο θεατρικό σανίδι δίπλα στον Μάνο Κατράκη, τον φανταζόταν να… τρέχει. Ήταν πολύ καλός στο τριπλούν και στο τρέξιμο μετ' εμποδίων. Το Γενάρη του 1952, ο τότε 18χρονος Νίκος Ξανθόπουλος, εκδίδει αθλητικό δελτίο στην Α.Ε.Κ. με αριθμό μητρώου ΣΕΓΑΣ 14038 ως αθλητής του ύψους, τριπλούν και χαμηλών εμποδίων. Τελικά, τον κέρδισε ο καλλιτεχνικός χώρος που εκ του αποτελέσματος προκύπτει να είχε έφεση. Και όλος ο χώρος, το θέατρο, το τραγούδι και ο κινηματογράφος. Δεν ξέχασε ποτέ όμως την αγάπη του για τον αθλητισμό και την Α.Ε.Κ.
Ξεκίνησε να δισκογραφεί με τη φωνή του το 1963 με 45άρια δισκάκια, όπως αρχικά είπαμε με τραγούδια που έντυναν τις ταινίες του, με πρώτο το «Αγάπησα και πόνεσα». Στη συνέχεια έχει κάνει συνεργασίες αρκετές και σημαντικές, που θα ξεχωρίζαμε λόγω ιδιαιτερότητας αυτή με τον Άκη Πάνου σε 45άρι του 1971, με δεύτερη φωνή την Μπέμπα Διαμαντοπούλου, στα τραγούδια «Θέλω» και «Στη φωτιά θα πέσω».
Επίσης σημαντική στιγμή είναι ένα δυσεύρετο 45άρι με τον Γιώργο Χατζηνάσιο, με ένα τραγούδι να είναι το «Το δειλινό το τελευταίο» και το άλλο το «Της καρδιάς μου το μεράκι».
Μπορούμε να ξεχωρίσουμε επίσης ένα τραγούδι που ο Νίκος Ξανθόπουλος έγραψε τους στίχους, πρόκειται για το «Όρκο βαρύ σου κάνω», σε μουσική του Λεωνίδα Μπουρνέλη. Ένα τραγούδι που πέρασε αρχικά από τον Ξανθόπουλο αλλά έγραψε τη δική του ιστορία με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, είναι το γνωστό «Ο καιρός αλλάζει» των Σταύρου Ξαρχάκου και Νίκου Γκάτσου. Στην ταινία του 1964 «Ζητιάνος μιας αγάπης», ο Ξαρχάκος έχει τη μουσική επιμέλεια της ταινίας και διάφοροι γράφουν στίχους, ενώ παίζει μπουζούκι χωρίς να φαίνεται ο Ζαμπέτας και τραγουδάει πρωτογενώς ο Νίκος Ξανθόπουλος. Ένα από τα τραγούδια λεγόταν «Το τραγούδι της γειτονιάς», αγνώστου στιχουργού, ήταν η ίδια μουσική σύνθεση με το «Ο καιρός αλλάζει», μόνο που στην αρχική στιχουργική έμπνευση το τραγούδι έλεγε για την… κοκόνα την Κική. Δίπλα στον Νίκο Ξανθόπουλο στο πάλκο, εμφανιζόταν η πολύ νέα Βίκυ Μοσχολιού.
Ο Ξανθόπουλος γύρισε σιγά σιγά στη δισκογραφία και στο λαϊκό τραγούδι αμιγώς, έβγαλε ξανά και τα πρώτα του τραγούδια, συνεργάστηκε μέχρι και με τον Χρήστο Νικολόπουλο το 1989, ερμηνεύοντας ξανά μεγάλες επιτυχίες του συνθέτη στο άλμπουμ «Το μινόρε μιας καρδιάς». Τότε συνεργάστηκε ξανά με τον Απόστολο Τεγόπουλο και τον Πάνο Κοντέλη στο βιντεοσκοπημένο "Μινόρε μιας Καρδιάς" που κυκλοφόρησε σε 3 κασέτες και κατόπιν παίχτηκε στην ΕΡΤ σε 16 επεισόδια. Μαζί του συμπρωταγωνιστούσαν η Χριστίνα Σύλβα και ο Βασίλης Τσάγκλος.
Ακολούθησε μια μακρά περίοδος μακριά από τον κινηματογράφο και τον "εχθρό του" την τηλεόραση και πολλές τουρνέ στο εξωτερικό με διάφορα σχήματα, πάντα για τραγούδι. Γύρισε όλον τον κόσμο, όπου υπάρχει Ελληνισμός, (Αμερική - Αυστραλία - Ευρώπη κ.ο.κ), τραγουδώντας.
Εμφανίστηκε περί τις 15 φορές στην Αμερική, 5 φορές στην Αυστραλία και επί 25 χρόνια σ' όλη σχεδόν την Ευρώπη. Βιοποριστικώς η πρωταρχική του ενασχόληση ήταν το τραγούδι. Οι μεγάλες τουρνέ στο εξωτερικό, από τα περίεργα χρόνια της δικτατορίας μέχρι πολύ αργότερα, τον έκαναν ευρέως γνωστό στα πέρατα του κόσμου, όπου υπήρχε βαθειά ριζωμένος ο απόδημος ελληνισμός. Οι Έλληνες του εξωτερικού σχημάτιζαν ουρές, για να τον δουν όπου κι αν έπαιζε.
Και η αυλαία πέφτει το 1995 στην ταινία «Με τον Ορφέα τον Αύγουστο», όπου ερμηνεία και τραγούδι συναντούν έναν σημαντικό καλλιτέχνη σαν τον Νίκο Ξανθόπουλο. Στην κινηματογραφική ταινία του Γιώργου Ζερβουλάκου, ερμηνεύει μοναδικά τα «Χελιδονάκια» του Παναγιώτη Τούντα, σε διασκευή του Θύμιου Παπαδόπουλου.
Τραγούδια του Νίκου Ξανθόπουλου, όσον αφορά στα LPs, ηχογραφήθηκαν στα παρακάτω άλμπουμ.
• 1966 ΔΙΠΛΟΠΕΝΙΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ~PHILIPS LP
• 1968 ΣΤΟ ΣΤΕΝΟ ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ ~POLYDOR LP
• 1969 100% ~POLYDOR LP
• 1971 ΑΡΑΜΠΑΣ ΠΕΡΝΑΕΙ ~POLYDOR LP
• 1974 ΜΑΣ ΧΩΡΙΖΟΥΝ ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ~POLYDOR LP
• 1978 ΠΟΣΑ ΘΕΛΕΙΣ ΝΑ ΜΑΣ ΤΡΕΛΛΑΝΕΙΣ ~VENUS LP
• 1979 ΑΣΕ ΜΕ ΖΩΗ ~OLYMPIC LP & CD
• 1979 14 ΜΕΓΑΛΕΣ ΚΙΝ/ΚΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ~POLYDOR LP & CD
• 1989 ΤΟ ΜΙΝΟΡΕ ΜΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ~POLYDOR LP
• 1995 ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΜΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ 1964-1971 ~POLYDOR CD
• 1996 ΟΙ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΜΟΥ ~POLYGRAM CD
• 1996 ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ~POLYDOR CD:l
• 1996 ΜΕ ΤΟΝ ΟΡΦΕΑ ΤΟΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟ ~ΑΚΤΗ LP & CD
• 1997 ΜΙΘΡΙΔΑΤΗΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ ~ΘΕΡΜΑΙΚΟΣ CD
• 1998 ΣΠΑΝΙΕΣ ΘΕΑΤΡΙΚΕΣ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ ~FM RECORDS 2CDs
• 2006 ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΟΥ ~POLYDOR / UNIVERSAL MUSIC 2CDs
Η αλήθεια είναι πως για τον Νίκο Ξανθόπουλο έτρεφα πάντοτε συναισθήματα εκτίμησης, αφού μεγαλώνοντας ήταν λες κι έβλεπα τον πατέρα μου μπροστά μου. Ειδικά σε αυτήν την προχωρημένη ηλικία μοιάζουν σαν δίδυμα αδέλφια. Αλλά κυρίως, γιατί έζησα στο «πετσί» μου, που λέμε, τις ταινίες τις δακρύβρεχτες, τέτοιες που όπως κι ο ίδιος ο Ξανθόπουλος είχε πει στη Σεμίνα Διγενή δεν χρειαζόταν να προσποιηθεί, να παίξει, να υποδυθεί. Ήταν ο φυσικός του κόσμος, η φυσική του ζωή τέτοια που του έβγαινε αυτό το στιλ ερμηνείας. Το αν πέτυχε επαγγελματικά, το δείχνει το αποτέλεσμα, ηθοποιός τραγουδιστής, μέχρι και συγγραφέας- έστω ελαχίστων- αλλά συγγραφέας. Ιδιαίτερα ενημερωμένος και διαβασμένος, λογοτεχνικά καταρτισμένος, ένας άνθρωπος που στο δρόμο έλεγε καλημέρα σε όποιον συναντούσε.
Είχαμε να λέμε θυμάμαι, ότι Ξανθόπουλος και Μάρθα Βούρτση μπόρεσαν να δημιουργήσουν το ιδανικό ζευγάρι γι' αυτό που ζητούσαν οι ταινίες του Τεγόπουλου και λάτρεψε ο κόσμος. Συνειρμούς δε θα κάνω, όμως έτσι απογειώθηκαν σπουδαία κινηματογραφικά ζευγάρια, είτε συνυπήρχαν στη ζωή είτε όχι. Και ο Ξανθόπουλος παραπέρα, ήταν από αυτούς που είχε και το «πακέτο», να τραγουδήσει με τον ιδανικό τρόπο κάτι από πόνο, κάτι από Καζαντζίδη που λέγαμε στην αρχή. Και να σεβαστεί μέσω των ρόλων του τη γυναίκα, τη μάνα και τη φτωχολογιά.
Σχολιάστε