Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης με 4 σύγχρονους εκφραστές της

21/3/2017
Σχολιάστε

Επισήμως, το 1999 η 21η Μαρτίου θεσμοθετήθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης! Το «Μουσικόγραμμα», θέλοντας να λαμπρύνει ακόμη περισσότερο την πρώτη επίσημη ημέρα της Άνοιξης, δίνει βήμα σε 4 σύγχρονους Έλληνες ποιητές, των οποίων δημιουργίες όχι μόνο κυκλοφορούν σε ποιητικές συλλογές αλλά ενέπνευσαν μουσικοσυνθέτες, ο οποίοι και τις έκαναν τραγούδια! Έχουμε την τιμή να μας μιλούν οι ποιητές Βέρα Βασιλείου- Πέτσα, Γιάννης Ευθυμιάδης, Νόνη Σταματέλου και Θανάσης Σάλτας. Απολαύστε τους…

Βέρα Βασιλείου-Πέτσα

«ΚΡΑΥΓΗ»

Ένα ποίημα που άλλαξε μόνο τον τίτλο κι έγινε τραγούδι. Ένα ποίημα που "αναδείχτηκε", όταν ντύθηκε με νότες. Είναι το πρώτο ποίημά μου που μελοποιήθηκε. Γι' αυτό το αγαπώ περισσότερο απ' όσα ακολούθησαν.

'Ολα έγιναν τυχαία. Σε μια αναπάντεχη στιγμή, καθώς ο πολύ καλός μου φίλος και καταξιωμένος συνθέτης, ΛΙΝΟΣ ΚΟΚΟΤΟΣ, διάβαζε την πρώτη μου ποιητική συλλογή ''Σαράντα μίλια σιωπή'' . Καθόμασταν σ' ένα ήσυχο καφέ, κάπου στη Νέα Σμύρνη, ξεφύλλιζε τις σελίδες του βιβλίου, διαβάζοντας πρόχειρα τίτλους ποιημάτων και τις πρώτες σειρές τους, κάνοντας μικρά σχόλια.

Όταν έφτασε στο ποίημα ''Δεν έχει χρώμα η σιωπή'', στάθηκε επίμονα και μου διάβασε μια φράση του : «...και πώς να ψιθυρίσω λέξεις που υμνούν τον Έρωτα και άλλες που φλερτάρουν με το Θάνατο».

«Τι όμορφο!», είπε και ολοκλήρωσε το ποίημα. «Μου αρέσει πολύ, ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία μου και θέλω να το κάνω τραγούδι. Ας μην έχει ρίμες, έχει μια μελωδικότητα που μου δίνει την ευχέρεια να μελοποιηθεί». Φυσικά, απάντησα ναι. «Σ' ευχαριστώ, με ξεκλειδώνεις μετά από πολλά χρόνια που ζω στο καλλιτεχνικό περιθώριο», πρόσθεσε.

Το τραγούδι λίγες μέρες αργότερα ήταν έτοιμο. Ακούστηκε για πρώτη φορά στην παρουσίαση της ποιητικής μου συλλογής. Μόνο με πιάνο και φωνή από τον αισθαντική φωνή του τραγουδοποιού-ερμηνευτή ΠΑΝΟΥ ΜΠΟΥΣΑΛΗ. Άρεσε πολύ. Ήταν μεγάλο δώρο του συνθέτη για 'μένα. Αλλά, κυρίως, ήταν το έναυσμα να δρομολογήσω μια ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά με μελοποιημένα ποιήματα και στίχους μου, η οποία ευδοκίμησε τρία χρόνια αργότερα, με τίτλο «Βορεινό παράθυρο» και κυκλοφόρησε από τον ΜΕΤΡΟΝΟΜΟ του ΘΑΝΑΣΗ ΣΥΛΙΒΟΥ, και που-φυσικά- περιέχει και το «Δεν έχει χρώμα η σιωπή».

Αλλάξαμε τον τίτλο, έγινε «Κραυγή», ηχηρή λέξη του ποιήματος που επιλέξαμε κατά την ηχογράφηση. Αυτή ήταν μια μικρή αλλαγή. Η μεγαλύτερη έγινε από τον εξαιρετικό ενορχηστρωτή-μουσικοσυνθέτη ΜΑΝΟΛΗ ΑΝΔΡΟΥΛΙΔΑΚΗ, ο οποίος το μεταμόρφωσε σ' ένα σύγχρονο άκουσμα (παίζοντας ο ίδιος και τα επτά μουσικά όργανα), διατηρώντας αναλλοίωτο το λυρικό ύφος του ΛΙΝΟΥ ΚΟΚΟΤΟΥ. Και βέβαια, ερμηνεύτηκε εξαιρετικά από την ίδια εκφραστική φωνή. Αυτήν του ΠΑΝΟΥ ΜΠΟΥΣΑΛΗ. Αυτή είναι η πορεία της μελοποιημένης «Κραυγής».

Η δική μου «Κραυγή» γεννήθηκε ως ποίημα ύστερα από μια επίπονη συναισθηματική σιωπή-αυτό το βασικό και σημαντικό ενδεχόμενο της ζωής- που διαρκώς αναζητούσε να γίνει κραυγή, μα πάντα κατέληγε πουλί τρομαγμένο που έφραζε το στόμα. Έτσι, δηλαδή, όπως συμβαίνει με τους ποιητές που συμβολικά θίγουν προσωπικά βιώματα., εκείνα που τον κινητοποιούν, σε κάθε απόπειρα ερμηνείας της ζωής. Τώρα που έγινε η«Κραυγή» μου τραγούδι, δεν με νοιάζει κι αν επιστρέφει η ηχώ της σε 'μένα. Είναι εύηχη, πια.

«ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΧΡΩΜΑ Η ΣΙΩΠΗ»

Ακροβατώ

στην άκρη της σιωπής

και αγροικώ

μες στη βουή αυτού του

κόσμου

ήχους να ταξιδεύεις,

ο Έρωτας να φτάνει ως το

Θάνατο

κι ο Θάνατος από αγάπη ν'

ανασαίνει.

Πουλί τρομαγμένο

τούτη η σιωπή που έφραξε το

στόμα

και πώς να ψιθυρίσω

λέξεις που υμνούν τον

'Ερωτα

κι άλλες που φλερτάρουν με

το Θάνατο.

Μετέωρη στους ήχους σου

στέκεται η σιωπή μου.

Φωνή γυρεύει ν' ακουστεί.

Κραυγή.

Μα εσύ έρχεσαι από άρνηση

και καταργείς επιθυμίες.

Γίνεσαι Έρμα και Άβυσσος και

σκοτεινή Αχερουσία

Άμπωτη και παλίρροια

περάσματα αμφίρροπα,

σιωπή με δίχως χρώμα.

«Κραυγή»

Γιάννης Ευθυμιάδης

Όταν η ποίηση σφιχταγκαλιάζεται τη μουσική, τότε το νέο, εντελώς αυτόνομο καλλιτεχνικό έργο που προκύπτει, το τραγούδι, ανοίγει κι άλλους δρόμους στην ωραιότητα. Η μελοποίηση των ποιημάτων μου από τον Γιώργο Καγιαλίκο, των δέκα ποιημάτων που αποτέλεσαν τον κύκλο τραγουδιών «Το κρύσταλλο του κόσμου», όχι μόνο μου πρόσφερε συγκίνηση αλλά και μου ανέδειξε μια ξεχωριστή «ανάγνωση» των λόγων μου. Δέκα ποιήματα, δέκα μικροί δραματικοί μονόλογοι, καθένας για μια γυναίκα-μύθο, αποτελούν τους κρίκους μιας αλυσίδας που συνθέτει τη ζωή μιας γυναίκας έξω απ' τον χρόνο, μιας γυναίκας σημερινής, γήινης και μεταφυσικής συνάμα, τελικά της γυναίκας που όλοι αγαπάμε και θαυμάζουμε. Η ποίηση αποτελεί, ακόμη και στις πιο ελευθερόστιχες εκδοχές της, λόγο έρρυθμο, γι' αυτό και η μουσική τής χαρίζει κοίτη, για να κυλήσει το νερό και να φτάσει όσο πιο βαθιά μπορεί στην αισθαντικότητά μας.

«Το κρύσταλλο του κόσμου»

Nόνη Σταματέλου

«ΕΠΙΣΚΕΨΗ»

'Ετσι όπως φυσούσε γλυκά απ΄ τη θάλασσα

Με πήρε ο ύπνος πάνω σ΄ένα μισοτελειωμένο ποίημα.

Ούτε που πήρα χαμπάρι τους λευκοντυμένους

που είχαν φτάσει στη βεράντα.

Μύριζαν πεύκο και λιβάνι και πικρό φιλί.

Κερνούσε η μάνα κρύο νερό

και σπιτικό γλυκό κυδώνι.

Μα όλοι παίρναν μόνο το νερό γιατί διψούσαν …

διψούσαν…

Ήτανε Ιούλιος, μεσημέρι.

'Εφυγε τελευταία αφού συγύρισε το σπίτι.

Τελειώνουν τα ποιήματα με τόσα δάκρυα;

(Λίγα λόγια για το ποίημα και τη μελοποίησή του)

Κάποιες φορές ,η νοσταλγία είναι τόσο δυνατή, που κλείνει σ΄ένα όνειρο μνήμες ζωντανές αγαπημένων που έφυγαν. Είναι τότε που δεν θέλεις να ξυπνήσεις, καθώς πάντα μένει κάτι που δεν πρόλαβες να ζήσεις μαζί τους, κάποια «σ' αγαπώ» που δεν είπες όσες φορές ήθελες, λόγια που έμειναν στη μέση, βλέμματα κι΄αγκαλιές που δεν χόρτασες…

Και συνεχίζεις, αν είσαι απ΄τους ευνοημένους, στην ποίηση. Ελπίζοντας στη λύτρωση.

Το ποίημα ΕΠΙΣΚΕΨΗ, στο δίσκο ακούγεται σε δύο διαφορετικές εκτελέσεις, απ΄τη φωνή του ίδιου του συνθέτη και της Γεωργίας Τέντα.

Ανήκει στην Τρίτη ποιητική μου συλλογή με τον τίτλο «Έλλειψη χώρου»,που κυκλοφόρησε το 2015 απ΄τις εκδόσεις «Μελάνι».

Η συνάντησή μου με τον συνθέτη Τάσο Καρακατσάνη ήταν μια ευλογημένη συγκυρία, καθώς και με τους εξαιρετικούς ερμηνευτές, τον Λευτέρη Τουμαρά, την Άρτεμη Αποστολοπούλου, τον Παναγιώτη Τερζάκη και τη Γεωργία Τέντα, ανθρώπους με σοβαρές σπουδές στο χώρο.

Ο Τάσος Καρακατσάνης είναι ένας ζωντανός μύθος για μένα, γιατί πέρα απ΄την ποιότητα της μουσικής που υπηρετεί με πάθος τόσα χρόνια, είναι βαθύς γνώστης της ιστορίας του ελληνικού τραγουδιού, αφού συνδέει δύο εποχές…Οι διηγήσεις του για γνωστούς θρύλους της μουσικής αλλά της θεατρικής σκηνής, εμπειρία πολύτιμη. Ζώντας δίπλα στους «ημίθεους» Χατζιδάκι και Θεοδωράκη, έχει σίγουρα σε όλη του την παρουσία, εκείνη την ασυμβίβαστη επιμονή, εκείνο το πείσμα για καλές δουλειές και όχι απαραίτητα εμπορικές.

Στις εποχές της παρακμής που ζούμε, προσωπικότητες με την αυθεντικότητά του στον καλλιτεχνικό χώρο, γίνονται θέμα συζήτησης συχνά στις παρέες, αφού συνηθίσαμε στη φτήνεια, τη διαπλοκή, τη δωροδοκία και την προχειρότητα.

Η εντιμότητά του κατά τη διάρκεια της συνεργασίας μας που κράτησε περίπου δύο χρόνια, ήταν έκπληξη για μένα. Δεν ήξερα, στ΄αλήθεια, ότι διασώζεται ακόμα αυτό το είδος του ανθρώπου καλλιτέχνη…

Το μουσικό CD «Οι Μπαλάντες της Νόνης», κυκλοφόρησε το 2016 ,απ΄τις εκδόσεις «Οδός Πανός», του ποιητή Γιώργου Χρονά και περιλαμβάνει τραγούδια του συνθέτη Τάσου Καρακατσάνη, απ΄τις ποιητικές συλλογές της Νόνης Σταματέλου:

«Παιχνίδι αιχμηρό»,«Σε πύρινη τροχιά» και «Έλλειψη χώρου».

«Οι Μπαλάντες της Νόνης»

Θανάσης Σάλτας

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, μια τέτοια μέρα οφείλω να μιλήσω ποιητικά, να μοιραστώ την αλήθεια μου μέσα από στίχους και ποιήματά μου. Η ποίηση, μια μέρα σε βρίσκει, συνήθως μονάχο, μέσα στις μεγάλες σιωπές σου σε καλεί να μιλήσεις. Θυμάμαι μια νύχτα που κοιτούσα τον ουρανό και μέσα μου γεννήθηκαν δυο φράσεις: «Άστρα, γινόμαστε Άστρα…».

Όλη τη νύχτα τραγουδούσα αυτή τη φράση… Τότες συνειδητοποίησα το μεγαλείο της απλότητας, με 3 λέξεις να ακραγγίζεις το σύμπαν… Τότε, είπα θα πω τα πολλά , με λίγα λόγια, χωρίς να αφήσω τίποτα απ' έξω…. Κι από τότε άρχισα να γράφω λιτά , αφαιρετικά, ελεύθερα κι όσο πιο λίγο, τόσο πιο ποίηση…

Στο εφήμερο άγγιγμα,

βρίσκει ο ένας τον άλλον,

στο αιώνιο σμίξιμο,

χάνει ο ένας τον άλλον.

Πλάθει ο ένας τον άλλον,

Σαν να λιώνουν μαζί,

Στη φωτιά δύο μέταλλα,

Ο χρυσός με το σίδερο…

Στα απλά, στα καθημερινά, στις μικρές λεπτομέρειες ,κρυμμένη μια ποίηση, είδα κάποτε μια καρφίτσα κι έγραψα:

Να με δέσεις στο πέτο σου,

σαν μια ακριβοθώρητη, ασημένια καρφίτσα,

εκεί στο μέρος της καρδιάς,

για να δένω με σένα…

Τότε κατάλαβα πως η ποίηση είναι παντού, αρκεί να έχεις τα μάτια να την δεις, στα μικρά και στα μεγάλα, στα ορατά και στα αόρατα είναι κρυμμένη η ομορφιά του κόσμου.

Πάρε μια μάσκα και συ,

Και βούτα αν θες να με δεις,

Σε καλώ στον βυθό μου…

Στα μεγάλα ερωτηματικά, στα μεγάλα γιατί, είναι κρυμμένη η ποίηση…

Κι είχε γίνει η καρδιά μου, ένα δένδρο που άνθιζε,

σκόρπιζε το φύλλωμα του, στα πέρατα,

κι άφηνε σαν ηχώ, κόκκινα φύλλα να φεύγουνε,

φέιγ βολάν που φωνάζανε σ' αγαπώ,

Μ' αγαπάς;

Κάθε μέρα η ποίηση με βρίσκει, είναι παντού και πουθενά, σαν μια αόρατη μορφή ,έρχεται δίπλα μου και μου σιγοτραγουδά τα βράδια…

Την ώρα αυτή που σκέφτομαι

που να 'σαι κι αν φοβάσαι

στον τοίχο ανάβει μια σκιά

και δίπλα μου κοιμάσαι

Είσαι παντού και πουθενά,

στα αστέρια στο φεγγάρι,

στη γη αυτή που περπατώ,

κάτω απ' το μαξιλάρι…

Κι άλλοτε έρχεται ελεύθερη, σαν αχαλίνωτο άλογο κι άλλοτε κομψή, αρμονικά μετρημένη,

Και κάθε φορά υπηρετεί έναν άλλον ρυθμό, το δικό της ρυθμό, αυτόν που κάθε φορά

χτυπά στην καρδιά μας…

Κρύβω μια θάλασσα μέσα μου,

γιατί είμαι ολάκερη μια βάρκα,

μια βάρκα με ανθρώπινο πρόσωπο…,

Μια θαλασσόβαρκα είμαι

από τον μύθο ταξιδεμένων ονειρευτών,

μια θαλασσόβαρκα είμαι,

για το ταξίδι μου ζω…

Η ποίηση είναι μια θάλασσα δεν στερεύει ποτέ, γιατί τα πάντα γύρω μας είναι ποίηση, σε μας εναπόκειται να νιώσουμε την δόνηση της, να αφουγκραστούμε τον παλμό της, να νιώσουμε τη μουσική της.

Ποιητής σημαίνει γράφω ότι νιώθω, χωρίς ταμπού και χαλινάρια, ελεύθερα όπου με πάει η ψυχή μου, όπου με πάει η στιγμή μου, αφήνομαι στη δόνηση του κόσμου…

Τα ποιήματά μου έφυγαν μια μέρα από 'μένα και βρήκαν τη μουσική τους, 44 ποιήματα γραμμένα για πίνακες ζωγραφικής μελοποιήθηκαν τα 42 από τη Χρυσάνθη Οικονομάκη και τα 2 από το Στάθη Χωματσά, και κυκλοφόρησαν στη συλλογή «Φωνές στον Ελικώνα». Τα γράψαμε με ένα πιάνο, ελεύθερα, όπως τα νιώθαμε.

Άλλα 8 αγαπημένα ποιήματά μου έγιναν τραγούδια και κυκλοφόρησαν στο cd «Ανάμεσα στο Φως και στη Βροχή», σε μουσική Γιώργου Παπαδόπουλου. Θυμάμαι την ευτυχία που νιώσαμε στο πρώτο ηχογραφημένο τραγούδι μας «Τα Χρώματα»...

Χρώματα, χιλιάδες χρώματα,

έλαμψαν με την αυγή,

έσμιξαν χιλιάδες σώματα,

έσμιξαν φίλοι και εχθροί…

Και η ποίηση προχωράει και άλλα 8 ποιήματά μου βρήκαν την μουσική τους και γίνανε τραγούδια, «Ιστορίες Τάνγκο» με το Τρίο Sentimento, σε μουσική της Τατιάνας Μανωλίδου ένα νέο cd που γυρεύει το δρόμο του.

Έχεις δυο χείλη βυσσινιά, σαν το γλυκό κεράσι,

Το στόμα που σε φίλησε, ποτέ δεν θα γεράσει…

Το στήθος σου λεμονανθός, χάθηκα στο άρωμά σου,

Της λησμονιάς γλυκός λωτός, ξέχασα το όνομά σου…

Ημέρα ποίησης, σήμερα, κι άφησα για το τέλος την Αγάπη. «Τα Πάθη της Αγάπης», 13 ποιήματα μου από το ομώνυμο θεατρικό έργο, σε μουσική Πηγής Λυκούδη. Για 'μένα η Αγάπη είναι ο σκοπός της ζωής μας, και τα ποιήματα αυτά, για 'μένα δεν είναι απλά τραγούδια, είναι οι βραδινές προσευχές της ζωής μου…

«ΗΛΙΕ ΜΟΥ ΒΑΣΙΛΕΨΕΣ»

Το φως σου ερωτεύθηκα

και τις χρυσές σου αχτίδες,

την μέρα σε παντρεύτηκα

και γέμισα μ' ελπίδες.

Πρωί και με ερωτεύθηκες,

τι ζεστασιά που είχες,

πρωί που με παντρεύτηκες

το σ' αγαπώ μου είπες…

Ήλιε που βασίλεψες,

στο σούρουπο μου μίσεψες

Ήλιε που μ' αγάπησες,