Πρωτοχρονιές που δεν ξεχάστηκαν...
Γράφει η Μίνα Μαύρου
"Ώρα Ελλάδος 12, κυρίες και κύριοι, καλή χρονιά, ευτυχισμένο το νέο έτος!"... μέσα σε ένα στούντιο της ΕΡΤ μία ταλαντούχα και γεμάτη όνειρα δημοσιογράφος προσπαθεί να στήσει τις πρώτες της ραδιοφωνικές εκπομπές, με αγωνία, αντοχές, θέληση... την ίδια ώρα σε μια γειτονιά του Παλαιού Φαλήρου ένας νέος συνθέτης - που έχει αρχίσει να ταράζει τα λιμνάζοντα νερά - παίρνει το ποτηράκι του με τη σαμπάνια, βγαίνει στο μπαλκονάκι του μικρού του σπιτιού, αντικρίζει την Ακρόπολη και ξανασυστήνεται αυστηρά στα όνειρά του, λέγοντας: "Αυτό δεν θα σου ξανασυμβεί... το υπόσχεσαι!"... τρία στενά πιο κάτω ένα 14χρονο κορίτσι, φορώντας μπότες λευκές, τραγουδάει ανερυθρίαστα το "These boots are made for walking" και παίρνει το πρώτο του προφητικό χειροκρότημα, ενώ... σε μια κρυφή γωνιά του πελάγους, ένα οχτάχρονο αγόρι, καθισμένο στον πετρόχτιστο τοίχο ενός χωραφιού, κρατώντας μία δανεική τρύπια μπάλα, κοιτάζει τα αστέρια, περιμένοντας απαντήσεις για το πού έχει χαθεί ο Άγιος Βασίλης!
Όλο αυτό, λοιπόν, θα μπορούσε να είναι μία κινηματογραφική σπονδυλωτή ηθογραφία... δεν είναι όμως!
Είναι παιχνίδια της ζωής με πρωταγωνιστές ανθρώπους που πρωτίστως δεν το έβαλαν κάτω, έκαναν την αδυναμία, την ανασφάλεια και τον πόνο δύναμη, αντάμωσαν τα όνειρά τους και κάπως έτσι έμαθαν να υμνούν και να χαίρονται κάθε μέρα της ζωής τους!
Ελάτε να τους καλωσορίσουμε μαζί (αλφαβητικά):
ΜΗΝΑΣ ΒΙΝΤΙΑΔΗΣ - (Δημοσιογράφος, συγγραφέας)
Τη χρονιά που ο Άη Βασίλης δεν ήλθε...
Είναι Ιούλιος, είμαι οκτώ χρονών στο νησί. Ένα μικρό νησί στην άκρη του χάρτη, με λίγους κατοίκους, γύρω γύρω θάλασσα, πολλές πέτρες, ελιές, συκιές, αμυγδαλιές, χωράφια με σιτάρια και μερικά παιδιά.
Κάνουμε μπάνια από τον Απρίλιο, και παίζουμε μπάλα σ' ένα χωράφι του χωριού. Έτσι νικάμε την απομόνωση, τη μοναξιά, τον φόβο, το αύριο.
Δεν έχω δική μου μπάλα, παίζουμε με του ξαδέλφου μου, θέλω όσο τίποτα μια μπάλα, κανονική, δερμάτινη, όμορφη σαν την υδρόγειο σφαίρα, που γυρίζει κι είσαι σ' όλο τον κόσμο, τη μια στην Αργεντινή κι αμέσως μετά στην Αυστραλία, στις Πυραμίδες και μετά, το επόμενο δευτερόλεπτο, στην Ακρόπολη. Ίσως, πιστεύω ότι, κλωτσώντας την, θα πετάω, θα φεύγω, θα πηγαίνω σε όμορφες πόλεις, με φώτα, παράξενους θορύβους, κόσμο, πολύ κόσμο.
"Θέλω μια μπάλα, μπαμπά", του είπα πριν μπαρκάρει με το καράβι, μερικούς μήνες πριν.
"Εντάξει, γιε μου, θα στη φέρω. Κάνε υπομονή τα Χριστούγεννα θα ξεμπαρκάρω και θα έχεις την καλύτερη μπάλα".
Κάθε μέρα, πιο πολύ από το σχολείο και τα μαθήματα, τις βουτιές και τα παιχνίδια, το ποδόσφαιρο και το φαϊ της μάνας μου, στο μυαλό μου κυριαρχεί μια μπάλα, σαν μαγική σφαίρα, σίγουρα, όταν μου τη φέρει ο μπαμπάς, θα κοιμάμαι αγκαλιά μαζί της, θα τη φιλάω, θα τη σκεπάζω με την κουβέρτα, μπορεί να της λέω και παραμύθια, σαν αυτά που μου έλεγε ο μπαμπάς.
Α.., θα την κρεμάσω κι από έναν σπάγγο στο χριστουγεννιάτικο δέντρο, δίπλα στις άλλες, τις μικρές, αυτή θα ξεχωρίζει, γιατί είναι η μπάλα μου
Και να... τα παιχνίδια της μοίρας που μας κάνει ό, τι θέλει μικρούς και μεγάλους.
Λίγες μέρες μετά, η μπάλα του ξαδέλφου μου σκίζεται, χτυπώντας σε μια μυτερή πέτρα. Κλαυθμός και οδυρμός στους οκτώ κοντοκουρεμένους πιτσιρικάδες. Απόγνωση, καταστροφή. Ευτυχώς ο παπουτσής του νησιού, με μια μεγάλη βελόνα και χοντρό σπάγγο, τη ράβει και της ξαναδίνει ζωή. Δεν είναι σαν πριν, αλλά κάνει τη δουλειά της.
"Μη στεναχωριέστε παιδιά, τα Χριστούγεννα θα έχουμε την καινούργια μπάλα, που θα μου φέρει ο μπαμπάς μου.Θα είναι η καλύτερη που είχαμε ποτέ, μ' αυτή παίζουν οι καλύτερες ομάδες του κόσμου".
Τα παιδιά χειροκρότησαν μ' ενθουσιασμό.
ΛΙΓΕΣ ΜΕΡΕΣ ΜΕΤΑ...
Και να, ξανά, τα παιχνίδια της μοίρας που μας κάνει ό, τι θέλει μικρούς και μεγάλους.
Το ημερολόγιο δείχνει 10 Ιουλίου, γυρίζουμε με τα ξαδέλφια μου από το μπάνιο, ακούμε την καμπάνα να χτυπά πένθιμα. Φτάνω στο σπίτι, κόσμος απ' έξω, κλάμματα και μοιρολόγια μέσα, μπαίνω και χάνω τη μιλιά μου. Η μάνα μου ουρλιάζει, οι γυναίκες κλαίνε, οι άντρες καπνίζουν, μυρίζει θάνατος.
"Ο πατέρας σου, γιε μου, είσαι ορφανός, πάει χάθηκε".
Ένα ναυάγιο στον Ατλαντικό, πρώτη πράξη, ένα τηλεφώνημα από την εταιρεία στο μπακάλικο του χωριού, δεύτερη πράξη, αυτό που ζω τώρα η τρίτη και τελευταία.
Δεν ξέρω τι να πω τρέχω την αγκαλιάζω, βάζω κι εγώ τα κλάματα, οι γυναίκες με παρηγορούν, οι άντρες μού χαϊδεύουν το κεφάλι.
ΛΙΓΟΥΣ ΜΗΝΕΣ ΜΕΤΑ...
Χριστούγεννα, εμείς δεν στολίσαμε δέντρο, έχουμε πένθος.
Στο χωράφι παίζουμε ακόμα με την τρύπια μπάλα.
Δεν θα έχω μια καινούργια μπάλα, γιατί εκείνη τη χρονιά δεν ήλθε ούτε ο Άη Βασίλης, ούτε ο μπαμπάς μου.
ΑΡΚΕΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ...
Ας κάνουμε την ιστορία μας λίγο πιο χαρούμενη.
Σήμερα. Από τότε, κάθε χρόνο, αγοράζω μια χρυσή μπάλα, σφίγγω τον Άη Βασίλη στην αγκαλιά μου για να μη φύγει, στήνομαι μπροστά στο δέντρο και λέω σ' εκείνους τους κοντοκουρεμένους πιτσιρικάδες και σε 'σας: "Καλή Χρονιά"!
Αφιερωμένο τραγούδι για τη νέα χρονιά:
ΜΙΛΛΗ ΚΑΡΑΛΗ - (Ερμηνεύτρια)
Θυμάμαι μια Πρωτοχρονιά
Λοιπόν, είναι παράξενο αλλά κάθε φορά που ανακαλώ στη μνήμη μου, μια περασμένη παραμονή Πρωτοχρονιάς σχεδόν πάντα, ξεπροβάλλουν πρώτες – πρώτες, εικόνες από παραμονές συνδεδεμένες με στενάχωρα γεγονότα ή έστω κάποιες, που άφησαν μια μελαγχολία ή ένα συναίσθημα πιεστικό.
Ε.., μετά το ξανασκέφτομαι και βέβαια υπήρξαν και αρκετές όμορφες ή και χαρούμενες ακόμη παραμονές
Πρωτοχρονιάς!
Μια τέτοια θυμάμαι, ήμουν γύρω στα δεκατρία με δεκατέσσερα. Όλα καινούρια! Ο κόσμος καινούριος!
Τα “κεριά“ της ζωής μου μπροστά μου, ολόφωτα και ζεστά, γραμμή ατελείωτη!
Κάλεσμα σε πάρτι το γεγονός της βραδιάς, με τον αδελφό και την αδελφή μου, που ήταν μεγαλύτεροι, να με παίρνουν μαζί τους! Χαρά μεγάλη!
Ντύνομαι στην πένα, μπότες λευκές, μίνι φούστα, μαύρο ζιβάγκο και επιτέλους κι εγώ σε πάρτι με τους
μεγάλους! Άσε που εκτός από δίσκους στο πικ-απ για χορό ατελείωτο, θα έπαιζε ζωντανά και το συγκρότημα του κολλητού μου εξαδέλφου, λίγο μεγαλύτερου από 'μένα. Όλα σούπερ!!!
Φτάνουμε λοιπόν στο πάρτι, χορεύουμε, δοκιμάζω βερμούτ - χάλια μου φάνηκε- , περνάμε όμορφα και μετά .....το γκρουπάκι αρχίζει να παίζει την εισαγωγή του "These boots are made for walking" και σχεδόν σηκωτή, βρίσκομαι με το μικρόφωνο στο χέρι, για να τραγουδήσω! Κανένα πρόβλημα! Το τραγούδησα πολύ άνετα, όλοι χειροκρότησαν, πολλά μπράβο κι εγώ... πρωταγωνίστρια! Μεγάλες στιγμές! Μου φάνηκε πολύ φυσικό όλο αυτό!!! Ποτέ δεν είχα σκεφτεί τον εαυτό μου σ' αυτή τη θέση, παρόλο που πάντα μπορούσα εύκολα να μάθω και να τραγουδήσω οποιοδήποτε τραγούδι.
Δεν φαντάστηκα εκείνο το βράδυ ότι, λίγο καιρό αργότερα, η μουσική και το τραγούδι θα γινόταν η ζωή
μου και η δουλειά μου. Πού να 'ξερα....
Πάντως τώρα που τα θυμάμαι, δεν αναπολώ όλο αυτό που έγινε τότε, αλλά αναπολώ τα υπέροχα συναισθήματα που μου προκάλεσε!
Εννοείται ότι εκείνη τη νύχτα, όταν γύρισα στο σπίτι κοιμήθηκα θαυμάσια, με μια τέλεια αίσθηση πληρότητας!!!
Μουσική αφιέρωση για το 2025:
Photo: Κώστας Καπαρελιώτης
ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΚΡΑΟΥΝΑΚΗΣ - (Συνθέτης)
Μια Πρωτοχρονιά πραγματικά αξέχαστη είναι κάπου εκεί;…
Έμενα στο ενοίκιο στο Παλιό Φάληρο.
Ο μπαμπάς τα είχε χάσει όλα, είχανε χωρίσει με τη μαμά. Και έκανα παρέα πολύ στενή παρέα με την κόρη και το γαμπρό του Παντελή Ζερβού. Την Ξένια και τον Άλκη. Δεν υπήρχε φράγκο. Μετράγαμε τα πενηνταράκια, για να πάρουμε τσιγάρα.
Η μαμυ δυο μέρες στο νοσοκομείο με το στομάχι της, μόλις είχε βγει. Και έπρεπε να κάνουμε Πρωτοχρονιά στο δυαράκι στο Φάληρο. Ήρθανε και τα παιδιά του Ζερβού, φτιάξαμε ένα κοτόπουλο με λίγη γέμιση και καλά. Πατατούλες σαλάτα. Ένα πρόχειρο τραπέζι πάνω σε δύο τρίποδα. Ένα καλό τραπεζομάντιλο από γιαγιά κειμήλιο. Και μια ψευτοσαμπάνια. Έτσι αλλάξαμε το χρόνο. Παίξαμε και χαρτιά με φασόλια αντί λεφτά!
Πήρα το ποτηράκι μου με την σαμπάνια, βγήκα στο μπαλκονάκι, είδα την Ακρόπολη και είπα μέσα μου: "Αυτό δεν θα σου ξανασυμβεί... το υπόσχεσαι!". Αυτή ήταν μια αξέχαστη Πρωτοχρονιά. Δεν θυμάμαι ακριβώς χρονολογία! Εκεί... αρχές '80!
Όλα μετά πήγαν πολύ καλύτερα!
Ήρθαν ωραίες Πρωτοχρονιές!
Αλλά αυτή ήταν ανίκητη!!!
Τραγούδι για το 2025:
ΜΑΡΙΝΑ ΛΑΧΑΝΑ - (Δημοσιογράφος, ραδιοφωνική παραγωγός)
Οι αναμνήσεις ξαναγυρίζουν
Σε λίγες ώρες ξεκινάει καινούργια χρονιά …ξέρουµε περισσότερα…έχουµε περισσότερα βιβλία, περισσότερα τραγούδια,έχουµε παρακολουθήσει περισσότερες ταινίες, περισσότερες θεατρικές παραστάσεις, πολλά κοµµάτια του µεγάλου παζλ κουµπώνουν µεταξύ τους, το παιχνίδι της ζωής...παίζεται διαρκώς κι όµως υπάρχουν αληθινά πολεµικά αεροπλάνα, αληθινές βόµβες, αληθινά όπλα και το ραδιόφωνο έχει και δηµιουργεί µια άλλη µικρή πολιτεία µε αληθινούς ανθρώπους σε συγκεκριµένους ρόλους, άλλες φορές µαγικούς άλλες φορές καθηµερινούς.
Κάθε χρονιά που τελειώνει, ειδικά στις τελευταίες µέρες του τελευταίου µήνα, έρχονται χιλιάδες σκέψεις απ' όλες τις πληροφορίες, απ' όλες τις συγκινήσεις, τις αδυναµίες, τις αλλαγές, τα γεγονότα και τις εµπειρίες …σα να λέµε, αυτό που συµβαίνει, όταν ξαπλώνεις να κοιµηθείς και περνάει νοερώς όλη η µέρα σου, όπως µια κινηµατογραφική ταινία.Όπως στο σινεµά λοιπόν, µου βγαίνει σε εικόνες και σκηνές, µια πολύ παλιότερη Πρωτοχρονιά, µε πολύ κρύο που την πέρασα δουλεύοντας στην ΕΡΤ.
Πάντα ήθελα και το επιδίωκα, τις Πρωτοχρονιές να είµαι στο Ραδιόφωνο, το θεωρούσα και καλή τύχη για τη ''δουλειά'' της επόµενης χρονιάς. Ο µαγικός κόσµος του ραδιοφώνου γινόταν ακόµη πιο µαγικός στα µάτια µου, µε τις εορταστικές εκποµπές, από την προετοιµασία ως την ώρα που ακουγόταν το σήµα του Β΄Προγράµµατος. Εκείνη την προετοιµασία, εκείνης της χρονιάς θα την θυµάµαι πάντα και την κατατάσσω ως µοναδική και ξεχωριστή!
Ο λόγος είναι ένας, το καλωσόρισµα της νέας χρονιάς θα το κάναµε ο Γιάννης Πετρίδης κι εγώ (ούτε στ' όνειρό µου δεν το είχα δει αυτό). Ναι, ήµουν στα πρώτα µου βήµατα, σχετικά άπειρη αλλά µε πολλές αντοχές και, το κυριότερο, είχαµε πολλές τεχνικές δυνατότητες, για να υλοποιήσουµε αυτό που φανταστήκαµε ως το καλύτερο πρόγραµµα από τις 12. 00 που θα άλλαζε ο χρόνος ως τις 6.00 το πρωί που θα λέγαµε και την πρώτη καληµέρα… και θα πηγαίναµε κι εµείς να ξεκουραστούµε.
Ο Γιάννης Πετρίδης, που τον θαύµαζα και τον εκτιµούσα - και τώρα το ίδιο και περισσότερο - για τις γνώσεις του, τη µνήµη του, την κριτική του άποψη, το χιούµορ του, τη δισκοθήκη του, θα ήταν δίπλα µου, µαζί µου για τόσες ραδιοφωνικές ώρες, το τονίζω αυτό, γιατί έπρεπε να φροντίσουµε κάθε δευτερόλεπτο και ως προεργασία και στην απ΄ευθείας µετάδοση της εκποµπής. Εκεί ήταν, που έµαθα τόσα πολλά µαζί από τον ιδανικό άνθρωπο, για το σχεδιασµό, το σενάριο ή αλλιώς την αρχιτεκτονική, ως προς το περιεχόµενο και τη σχέση µουσικής και λόγου, µιας πολύωρης (εορταστικής) εκποµπής. Είναι κάποιες µορφές εργασίας, όπως του ραδιοφωνικού παραγωγού, που δεν σπουδάζεται πουθενά, ούτε υπάρχει βιβλιογραφία και όποιος νοµίζει ότι αρκεί το καλό µικρόφωνο έχει παντελή άγνοια.
Στην περίπτωση του Γιάννη Πετρίδη, βρισκόµαστε σε ένα πλήρες και ασφαλές "περιβάλλον", όταν ακούω τις εκποµπές του, ιδίως όταν δουλέψαµε µαζί. Τι είναι πιο σηµαντικό η µουσική ή ο λόγος, το τι λες ή ο τρόπος που εκφράζεσαι, η µουσική πώς αναδεικνύεται, πώς ελκύεις τους ακροατές σου, ποιες είναι οι γνώσεις σου, µιλάς σωστά ελληνικά, πώς θα επιλέξεις τη σειρά των τραγουδιών; Σε όλα αυτά και σε άλλα τόσα, οι απαντήσεις ήρθαν αυτοµάτως από έναν σπουδαίο άνθρωπο του ραδιοφώνου, που απλά κάνει τη δουλειά του (αφοσιωµένος πάντα).
Στα κατοπινά χρόνια δίδασκα σε σεµινάρια αυτήν και µόνο την εκποµπή - συνεργασία, µε τον Γιάννη Πετρίδη (ακόµη πιστεύω ότι κάθε εκποµπή του Γ.Π θα µπορούσε να είναι υπόδειγµα διδασκαλίας, µε ανάλυση και µε σκοπό το καλύτερο ραδιόφωνο).
Σε λίγες ώρες ξεκινάει καινούργια χρονιά …ευπρόσδεκτα τα δώρα και οι ευχές για υγεία, εργασία, ευηµερία. Όσο για το ραδιόφωνο, πάντα θα µας κάνει να ονειρευόµαστε έναν καλύτερο κόσµο, όσο µικρά ή µεγάλα παιδιά κι αν είµαστε.
Το τραγούδι που ακούω ασταµάτητα …είναι του Λεξ, το Cognac… λες πως έτσι είναι η ζωή, ό,τι είναι είναι…γράφει για το δικό του σύµπαν, που είναι και δικό µας. Από παλιότερα λατρεµένο µου, του Μάλαµα, "να βάλω τα µεταξωτά και να φυσάει'", για να τραγουδήσουµε µαζί…και στη φουφού του καστανά , στάχτη να γίνεις σατανά!
Σχολιάστε