Αφιερώματα

Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι

Xρήστος Κολοκοτρώνης: Εγώ με την αξία μου...

Γράφει ο Κώστας Προβατάς

«Μεγάλος γλεντζές ο Χρήστος, πολύ μεγάλος. Ήτανε, βέβαια, και μεγάλος στιχουργός, πολύ μεγάλος. Τι δεν έχει γράψει αυτός ο άνθρωπος! Τι όμορφη που είσαι όταν κλαις, και φτάνει…».

Αυτά έλεγε ο Γιώργος Ζαμπέτας για τον τρισέγγονο του ήρωα αγωνιστή, Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, τον Χρήστο Κολοκοτρώνη, έναν από την «ιερή τετράδα» στιχουργών που γέννησε (ή γέννησαν) το μεταπολεμικό ελληνικό τραγούδι, δίνοντάς του αμέτρητες και διαχρονικές επιτυχίες. Εκτός από τον ίδιο, φυσικά αναφερόμαστε στην Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, τον Κώστα Βίρβο και τον Χαράλαμπο Βασιλειάδη, τον περίφημο «Τσάντα».

Ο Χρήστος Κολοκοτρώνης είχε πολλά ψευδώνυμα στη δισκογραφία: Μ. Θεσσαλός, Χρήστος Κύπριος, Α. Διαμαντής κ.ά, ενώ στις ετικέτες των δίσκων χρησιμοποίησε και το όνομα της συζύγου του, Μέλπως, καθώς και τα Θ. και Σ. Κολοκοτρώνης. Παράλληλα, εκτός από κυρίως λαϊκά τραγούδια, έγραψε στίχους για ελαφρά, έντεχνα και δημοτικά, και, σε κάποιες περιπτώσεις, έγραψε και μουσικές.

Η επίσημη δισκογραφική του αρχή με το όνομά του, φαίνεται να είναι το 1953 με μουσική του Στέλιου Χρυσίνη, στο τραγούδι «Η ζωή είναι γλυκειά» και ερμηνευτές τη Ρένα Στάμου και τους Ιωάννη Κυριαζή και Δημήτρη Ρουμελιώτη.

Ωστόσο, σε άλλες πηγές εμφανίζονται δυο τραγούδια άλλα, το «Πειραιάς και Αθήνα», σε σύνθεση του Μιχάλη Δασκαλάκη που ερμήνευσε η Σωτηρία Μπέλλου που όμως έχει δυο χρονολογίες ηχογράφησης, με επικρατέστερη το 1955. Το άλλο είναι το περίφημο «Πλουσιόπαιδο». Από το βιβλίο του Δ. Μανιάτη, «Οι φωνογραφητζήδες», παίρνουμε την πληροφορία ότι «Το πλουσιόπαιδο» (Ζεϊμπέκικο) της εταιρείας Parlophone Ελλάδος με αριθ. Β-74265 του Μανώλη Χιώτη, γραμμοφωνήθηκε το 1952 με το Χρήστο Γιαννά, που μάλλον δεν έχει τραγουδήσει ποτέ ξανά (δισκογραφικά). Εδώ λοιπόν δεν φαίνεται το όνομα του Κολοκοτρώνη, ωστόσο όντως πρόκειται για δικό του τραγούδι και πιθανότατα το πραγματικό πρώτο του, όπως στις συλλογές αργότερα θα καταγραφεί.

Ο Χρήστος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου του 1922 στην Καλλιθέα της Αθήνας, αλλά μεγάλωσε στην Γλυκομηλιά του νομού Τρικάλων. Έτσι, λογίζεται και σαν ένας από τους σπουδαίους που έβγαλε η «Τρικαλινή λαϊκή σχολή» των Τσιτσάνη, Καλδάρα, Βίρβου, Μπακάλη.

Έγραψε πάρα πολλά τραγούδια, που τα ερμήνευσαν μεγάλες φωνές του λαϊκού τραγουδιού, όπως ο Στέλιος Καζαντζίδης, ο Μανώλης Χιώτης, ο Πάνος Γαβαλάς, η Καίτη Γκρέυ, ο Στράτος Διονυσίου, η Μαίρη Λίντα, η Πόλυ Πάνου κ.ά.

Το καλοκαίρι του 1971 ηχογραφήθηκε ο «Ύμνος της ΑΕΚ» σε στίχους δικούς του και μουσική του Στέλιου Καζαντζίδη. Η ενορχήστρωση ήταν του Χρήστου Νικολόπουλου, ενώ ερμήνευσε ο μεγάλος Μίμης Παπαϊωάννου.

Από τη σελίδα του Πολιτιστικού Συλλόγου Γλυκομηλιάς διαβάζουμε για τον Χρήστο Κολοκοτρώνη:

«Υπήρξε από τους ανανεωτές του λαϊκού στίχου κατά τη δεκαετία του '50, εποχή που εξέφρασε με μοναδικό τρόπο. Το στιχουργικό του ύφος υπήρξε άμεσο και μεστό, συχνά σε πρώτο πρόσωπο, ενώ, ανέδειξε και το τραγούδι της κοινωνικής διαμαρτυρίας, με το οποίο καθιερώθηκε ο Στέλιος Καζαντζίδης, για τον οποίο έγραψε πάνω από 100 τραγούδια! Στη μετεμφυλιακή περίοδο έγραψε ορισμένους από τους πιο καίριους στίχους για εξορίες και φυλακές:

«Άλλα παλικάρια μες στη μαύρη γη, άλλα εξορία κι άλλα φυλακή», «Αργά θλιβερά η καμπάνα σημαίνει, ποιος έχει σειρά, ποιος λεβέντης πεθαίνει;»,

«Κι απόψε μελλοθάνατος, στης φυλακής το βάθος»,

«Βγάλτε το, το παλικάρι μέσα από τη φυλακή»,

«Δεσμοφύλακες ανοίξτε»

και πολλά άλλα».

Από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του '50 δημιούργησε και δικά του λαϊκά κέντρα με συγκροτήματα που έγραψαν ιστορία, όπως τα «Απόψε φίλα με» και «Κολοκοτρώνης» στην Ιερά Οδό, όπου εμφανίστηκαν ο Στράτος Παγιουμτζής, ο στενός του συνεργάτης Βασίλης Καραπατάκης, ο φίλος του Άκης Πάνου, ο Βασίλης Ζαφειρόπουλος, ο Ορφέας Κρεούζης, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο Πέτρος Αναγνωστάκης και πολλοί άλλοι, ενώ εκεί έκανε το ντεμπούτο του ο Μανώλης Αγγελόπουλος. Ακόμη, είχε την καλλιτεχνική επιμέλεια προγραμμάτων, όπως του «Ροσινιόλ» με τον Βασίλη Τσιτσάνη, τη Ζωή Νάχη, τον Πέτρο Αναγνωστάκη και τον Γιάννη Κατσιμίχα και του κέντρου «Ξημερώματα» με την Καίτη Γκρέυ, τον Γιαννάκη Αγγέλου και τον Γιάννη Πουλόπουλο, Η πρώτη δε δισκογραφική καταγραφή της Δούκισσας, είναι με το Τρίο Γκρέκο σε τραγούδι των Κολοκοτρώνη και Στέλιου Χρυσίνη, το «Με την κοπέλα π' αγαπώ», ένα τσιφτετέλι των 78 στροφών.

Είχε εκτεταμένη συνεργασία με την Πόλυ Πάνου (στις εταιρείες ΝΙΝΑ και Βεντέττα), στήριξε και νέους τραγουδιστές, όπως τον Πόλυ Κερμανίδη. Από τη δεκαετία του '70 και μέχρι το τέλος της ζωής του ερμήνευε ο ίδιος τα τραγούδια του, τόσο στα κέντρα όσο και στους δίσκους.

Τελευταίος δίσκος του ήταν «Το παρελθόν και το παρόν» το 1989, στον οποίο τον συνόδευσε με το μπουζούκι του ο παλιός συνεργάτης του, Γιάννης «Σπόρος» Σταματίου. Η μία πλευρά του δίσκου αυτού είχε τραγούδια που ο σπουδαίος καλλιτέχνης έγραψε και τη μουσική τους.

Έφυγε από καρδιακό επεισόδιο, στο σπίτι του στην Καλογρέζα, τις πολύ πρωινές ώρες της 13ης Νοεμβρίου 1999.

Ο Χρήστος Κολοκοτρώνης έγραψε στίχους σε μερικά από τα πιο αγαπημένα τραγούδια της ελληνικής μουσικής ιστορίας και δισκογραφίας:

Εγώ το πλουσιόπαιδο (Μ. Χιώτης), Το κορίτσι απόψε θέλει (Γ. Τατασόπουλος), Τέτοια κούκλα και τσαχπίνα, Είδα κι έπαθα κυρά μου (Στ. Χρυσίνης), Τι όμορφη που είσαι όταν κλαις (Στ. Χρυσίνης - Γ. Παπαδόπουλος), Απόψε φίλα με (Μ. Χιώτης), Μεσάνυχτα βαθιά σκοτεινιασμένα (Γ. Λαύκας), Μάμπο ζεϊμπεκάνο (Θ. Δερβενιώτης), Σκότωσέ με ή Το μαχαίρι (Μ. Χιώτης)

Πολλές φορές (Μ. Χιώτης), Θεσσαλονίκη μου μεγάλη φτωχομάνα (Μ. Χιώτης), Έξω απ' άδικο, Τώρα που ήρθες είναι αργά (Μ. Χιώτης), Μελαχρινή τσιγγάνα μου, Υπάρχουν και καλά παιδιά, Την έδιωξα κι όμως την αγαπώ (Μ. Χιώτης), Στο άδειο προσκεφάλι (Μπ. Δαλιάνης), Δεν βρήκα έναν άνθρωπο (Στ. Καζαντζίδης), Το τελευταίο ποτηράκι (Μ. Χιώτης).

Από τον κατάλογο παραπάνω είναι φανερή η επίδραση του Χρήστου Κολοκοτρώνη στη νυχτερινή διασκέδαση, στα τραγούδια που αφορούν στο γλέντι αλλά και άλλα τόσα που ο καθένας μας θέλει να τραγουδήσει σε στιγμές της ζωής του. Στη μνήμη του, η πλατεία των Τρικάλων μετονομάστηκε το 2018 σε «Πλατεία Χρήστος Κολοκοτρώνης». Ξεκάθαρα λοιπόν δίκαιος και ο τίτλος του αφιερώματός μας, «Εγώ με την αξία μου».

    Μοιραστείτε το άρθρο:

    Σχολιάστε

    ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

    Για τον Τάσο Βουγιατζή

    Γράφει ο Πέτρος Δραγουμάνος Ο Τάσος Βουγιατζής γεννήθηκε 16 Φεβρουαρίου 1963 στην Καστέλλα, στον...

    Συνέχεια

    Έλληνες στιχουργοί

    Γράφει ο Πέτρος Δραγουμάνος Διάβασα συνέντευξη του στιχουργού Ηλία Φιλίππου στα ΝΕΑ...

    Συνέχεια

    7+2+1 τραγούδια υπέρ… Βαλεντίνου

    Γράφει ο Κώστας Προβατάς Υπέρ Βαλεντίνου το… ανάγνωσμα, λοιπόν! Που εμείς στην Ορθόδοξη...

    Συνέχεια

    Κάθε στιγμή ραδιοφώνου είναι λόγος ύπαρξης

    Γράφει ο Κώστας Προβατάς Σε λίγες μέρες κλείνουν 43 χρόνια από τον φοβερό σεισμό του 1981 στις...

    Συνέχεια

    Nίκος Ξανθόπουλος - Τραγουδώντας με το «παιδί του λαού»

    Γράφει ο Κώστας Προβατάς Τον Νίκο Ξανθόπουλο τον θυμάμαι πάντα ως μια εικόνα συνδεδεμένη με...

    Συνέχεια

    Βασίλης Τσιτσάνης – Μια εκπομπή ραδιοφώνου στο χαρτί

    Γράφει ο Κώστας Προβατάς Αυτό που θα επιχειρήσουμε «εγγράφως» είναι μια αλλιώτικη ραδιοφωνική...

    Συνέχεια

    Η δισκογραφία στην Ελλάδα το 2022

    Γράφει ο Πέτρος Δραγουμάνος Παλαιότερα η δισκογραφία ήταν άμεσα συνδεδεμένη με την πώληση δίσκων. Στο πρόσφατο...

    Συνέχεια

    O συνθέτης Κώστας Δέδες μιλάει για τον αείμνηστο κοντραμπασίστα Ανδρέα Ροδουσάκη

    Έφυγε από τη ζωή τα ξημερώματα της Πέμπτης 29 Δεκεμβρίου ο Ανδρέας Ροδουσάκης.

    Συνέχεια

    Επανεκδόσεις

    Γράφει ο Πέτρος Δραγουμάνος Στην ψηφιακή εποχή ο φυσικός φορέας ήχου έχει υποχωρήσει. Είτε βινύλιο είτε CD, οι...

    Συνέχεια

    Iάκωβος Καμπανέλλης - Από την «Αυλή των θαυμάτων» στη «Γειτονιά των Αγγέλων»

    Γράφει ο Κώστας Προβατάς Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση του Ιάκωβου Καμπανέλλη...

    Συνέχεια